Hakimin Reddi Yargıtay Kararı

Yargıtay 2. Ceza Dairesi 2021/767 E., 2021/8659 K. “İçtihat Metni”

Hakimin Reddi ve Çekinmesi
Ceza Muhakemesi Kanunu 22-30. Madde

Hırsızlık ve konut dokunulmazlığının ihlali suçlarından hükümlü …’ın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 142/2-h, 143, 35, 116/4 ve 62. maddeleri gereğince 1 yıl 6 ay 22 gün ve 10 ay hapis cezaları ile cezalandırılmasına dair Denizli 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 31.01.2019 tarihli ve 2018/121 esas, 2019/87 sayılı kararının Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Ceza Dairesinin 18.04.2019 tarihli ve 2019/608 esas, 2019/1031 sayılı kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi sonucu kesinleşmesini takiben, hükümlü tarafından yapılan yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine ilişkin Denizli 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 15.06.2020 tarihli ve 2018/121 esas, 2019/87 sayılı ek kararına karşı yapılan itirazın reddine dair mercii Denizli 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 02.07.2020 tarihli ve 2020/522 değişik iş sayılı kararı aleyhine Yüksek Adalet Bakanlığınca verilen 07.12.2020 gün ve 17256-2020 sayılı kanun yararına bozma talebine dayanılarak dava dosyası Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 07.01.2021 gün ve 2020/112250 sayılı tebliğ namesiyle dairemize gönderilmekle okundu.

Kanun yararına bozma isteyen tebliğ namede;

Hırsızlık ve konut dokunulmazlığını ihlal etme suçlarından sanık …’ın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 142/2-h, 143, 35, 116/4 ve 62. maddeleri gereğince 1 yıl 6 ay 22 gün ve 10 ay hapis cezaları ile cezalandırılmasına dair Denizli 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 31.01.2019 tarihli ve 2018/121 esas, 2019/87 sayılı kararının Antalya Bölge Adliye Mahkemesi 7. Ceza Dairesinin 18.04.2019 tarihli ve 2019/608 esas, 2019/1031 sayılı kararı ile istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmesi sonucu kesinleşmesini takiben, sanık tarafından yapılan yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine ilişkin Denizli 1. Asliye Ceza Mahkemesinin 15.06.2020 tarihli ve 2018/121 esas, 2019/87 sayılı ek kararına karşı yapılan itirazın reddine dair mercii Denizli 5. Ağır Ceza Mahkemesinin 02.07.2020 tarihli ve 2020/522 değişik iş sayılı kararını kapsayan dosya incelendi. 5271 sayılı CMK. nun 23/3. maddesindeki “Yargılamanın yenilenmesi halinde önceki yargılamada görev yapan hakim aynı işte görev alamaz” şeklindeki düzenleme ile aynı Kanunun 318/1. maddesindeki “Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir” şeklindeki düzenlemeler karşısında, ilk kararı veren hakimin olayla ilgili kanaatinin oluştuğu, görüşünün ilk hükümde belirginleştiği, yeniden yargılama aşamasında ya da bu aşamaya götürecek talebin kabule değer olup olmadığına dair vereceği kararda önceki kanaat ve görüşünün etkisi altında kalabileceği, bu sebeple adil yargılanma hakkının bir uzantısı olarak, olaya tamamen yabancı, farklı bir hakimin yargılamanın yenilenmesi talebini incelemesi gerektiği cihetle, somut olayda ilk yargılamada görev alan Hakim Necmettin Öter’in yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine dair kararda da görev almış olduğu gözetilmeden, itirazın bu yönden kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesi uyarınca anılan kararın bozulması lüzumu kanun yararına bozma talebine dayanılarak ihbar olunmuştur.

Gereği Düşünüldü:

Kanun yararına bozma talebi karşısında çözümlenmesi gereken olay, yargılamanın yenilenmesi talepleri olduğunda, talebe konu kesinleşmiş hükmü veren mahkemenin kabule değerlik konusunda bir karar vermesi gerekip gerekmediğinin, bu konuda yasal engel olup olmadığının tespitine ilişkindir. Konuya dair CMK’da; Hakimin davaya bakamayacağı haller 22. maddede sayılmıştır. Yargılamaya katılamayacak hakim başlıklı 23. maddesi “(1) Bir karar veya hükme katılan hakim, yüksek görevli mahkemece bu hükme ilişkin olarak verilecek karar veya hükme katılamaz. (2) Aynı işte soruşturma evresinde görev yapmış bulunan hakim, kovuşturma evresinde görev yapamaz. (3) Yargılamanın yenilenmesi halinde, önceki yargılamada görev yapan hakim, aynı işte görev alamaz. “ şeklindedir. 23. maddenin 3. fıkrasına dair gerekçede; “Yargılamanın yenilenmesi talebi halinde de önceki yargılamada görev yapan hakimin aynı işte görev alamayacağı şeklinde üçüncü fıkraya eklenmiştir. Böylece aynı uyuşmazlık hakkında daha önce kanaatini belirtmiş olan hakimin daha sonra yargılamanın yenilenmesi sürecinde görev yapması önlenerek, hakim tarafsızlığı bu yönüyle de sağlanmak istenmiş ve 23. madde olarak kabul edilmiştir.” denilmiştir. CMK 30. maddesi; “(1) Hakim, yasaklılığını gerektiren sebeplere dayanarak çekindiğinde; merci, bir başka hakimi veya mahkemeyi davaya bakmakla görevlendirir. (2)Hakim, tarafsızlığını şüpheye düşürecek sebepler ileri sürerek çekindiğinde, merci çekinmenin uygun olup olmadığına karar verir. Çekinmenin uygun bulunması halinde, davaya bakmakla bir başka hakim veya mahkeme görevlendirilir. (3) Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde yapılan işler hakkında 29 uncu madde hükmü uygulanır.” Konuya dair CMK 318/1. fıkrası da; “(1) Yargılamanın yenilenmesi istemi, hükmü veren mahkemeye sunulur. Bu mahkeme, istemin kabule değer olup olmadığına karar verir.” şeklindedir. Bu düzenlemeler karşısında; yargılamanın yenilenmesi talebi halinde, talebe konu önceki yargılamada görev alan hakimin aynı işte görev alamayacağı gibi CMK 318/1. fıkra gereği hükmü veren mahkemeye verilecek olan talep konusunda da kabule değer olup olmadığına dair karar ile müteakip işlemlerin önceki yargılamada görev alan hakimler tarafından yapılamayacak, heyette de yer alamayacaklardır. CMK 23/3 fıkrasının CMK’da “Hakimin Davaya Bakamaması ve Reddi” başlıklı bölümünde düzenlemenin olması, CMK’nın 30. maddesinde “Hakimin çekinmesi ve inceleme merci” konusunun düzenlenmesi karşısında CMK 22. maddede sayılan evlilik bağı, kan-hısımlık bağı gibi nüfus kayıtlarının şekli incelemesi ile tespit edilecek hallerde olduğu gibi 23/3. fıkradan kaynaklanan yasaklılık halinde de talebi alan hakim karar veren hakim ise veya heyette yer almışsa CMK 30/1 gereği bu hususu belirten “çekinme kararı” vererek CMK’nın “Beşinci Bölümünde” belirlenen usule uygun olarak merciye dosyayı göndermek suretiyle sürecin işlemesini sağlaması gerekmektedir. Yasaklılık hali olarak kabul edilmesi ve CMK’nın “Beşinci Bölümü”nde düzenlenmiş olması bu bölümdeki usule uygun kararla nizanın çözümünü gerektirir. Bu çerçevede yargılamanın yenilenmesi isteminin kabule değer olup olmadığına ilişkin kararın aynı mahkemece, fakat asıl kararı veren hakim, başkan ve üyeler dışındaki hakimlerce oluşturulacak heyetle verilmesi gerekir. Önceki kararı veren hakimin olayla ilgili kanaatinin oluştuğu, görüşünün ilk hükümle belirginleştiği, yeniden yargılama aşamasında ya da bu aşamaya götürecek talebin kabule değer olup olmadığına dair vereceği kararda önceki kanaat ve görüşünün etkisinde kalabileceği, bu sebeple adil yargılanma hakkının bir uzantısı olarak, olaya tamamen yabancı, farklı bir hakimin yer aldığı heyetin/hakimin yargılamanın yenilenmesi talebini incelemesi doğru olacaktır. Yukarıdaki tespit, kabul ve değerlendirmeler karşısında; Somut olayda; yenileme talebine konu mahkûmiyet hükmünü veren hakimin yargılamanın yenilenmesi talebinin reddine karar veren hakim olması nedeniyle Denizli 5. Ağır Ceza Mahkemesinin yukarıda belirtilen kanun hükümleri gereğince itirazın kabulüne karar vermesi gerekirken yazılı şekilde reddine karar vermesi nedeniyle kanun yararına bozma talebi yerinde görüldüğünden (DENİZLİ) 5. Ağır Ceza Mahkemesinden verilen 02.07.2020 tarihli ve 2020/522 Değişik İş sayılı kararın 5271 sayılı CMK’nın 309. maddesinin 3. fıkrasının uyarınca BOZULMASINA, aynı maddenin 4. fıkrasının a bendi uyarınca sonraki işlemlerin mahallinde merciince yerine getirilmesine, dosyanın mahkemesine gönderilmek üzere Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gönderilmesine, 20.04.2021 tarihinde Daire üyelerimiz… ve …’ın kabule değerlik incelemesini aynı hakimin yapabileceğine dair karşı oyları ve oyçokluğu ile karar verildi.