09 Mar EYT KIDEM İHBAR VE YILLIK İZİN ÜCRETİ DURUMU

Posted at 17:05h in Güncel Hukuki Haberler by Fatih Üçgül 0 Comments

EYT şartları; eski adıyla SSK, 5510 sayılı Kanun ile yeni getirilen düzenleme ile 4/a’lı sigorta koluna mensup olanlar olarak adlandırılan çalışanlar için aranan şartlar kadınlar için 5000 gün prim ve 20 yıl çalışma olarak; erkekler yönünden ise 5000 gün prim ve 25 yıl çalışma olarak belirlenmiştir. 5510 sayılı Kanun’da 4/b olarak adlandırılan Bağkur’lu çalışanlar bakımından ise süreler ve prim günleri değişiklik göstermektedir. Bağkur’lu kadın sigortalılar için 7200 gün prim ve 20 yıl çalışma şartı belirlenmiş, erkek sigortalılar için ise 9000 gün prim ve 25 yıl çalışma şartı aranmaktadır. Kanun ile birlikte emekliliğe hak kazanan çalışanların, bu düzenlemeden faydalanabilmeleri için çalıştıkları iş yerinden emeklilik nedeni ile istifa etmeleri gerekmektedir. Bu kapsamda çalışan, Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan alınacak kıdem tazminatına esas yazı ve tercihen aylık bağlanmasına ilişkin başvuru yaptığına dair yazı ile birlikte işverene istifa dilekçesi sunulması gerekmektedir. Çalışanın ayrıca bir ihbar tazminatı ödemesi veya ihbar süresine uyması gibi bir zorunluluk bulunmamaktadır.

EYT İhbar Tazminatı: İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın, bu durumu kanuni ihbar sürelerine uygun bir şekilde karşı tarafa bildirmemesi halinde ödemesi gereken bir tazminattır. EYT Kanunu kapsamında emekli olan işçi için tarafların ihbar süresi gözetme yükümlülüğü olmadığı gibi, böyle bir durumda herhangi bir tarafın diğer tarafa ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü de bulunmaktadır. EYT Kanunu’ndan faydalanarak iş sözleşmesini sona eren çalışanların yeniden işe başlamaları halinde ise, ikinci çalışma dönemi için sadece ikinci çalışma dönemi geçen çalışma süresi dikkate alınarak hesap yapılmalıdır. Yani EYT kapsamında işten çıkışını talep eden çalışanın ihbar süresine uyma zorunluluğu olmadığı gibi, ihbar tazminatı da söz konusu olmayacaktır.
EYT Kıdem Tazminatı: 1475 sayılı mülga İş Kanunu 14. madde uyarınca; EYT’li çalışan eğer aynı iş yerinde çalışmaya devam etmeyecekse kıdem tazminatı ödenmesi gerekir. Fakat, işçi aynı iş yerinde çalışmaya devam ederse işverenle anlaşarak kıdem tazminatını daha sonra almayı kabul edebilir. Bu ihtimalde, çalışan, tekrar işe girişi yapıldıktan sonra kıdem tazminatına hak kazanacak bir sebeple iş yerinden ayrılıyorsa, EYT çıkışında hak kazandığı da dahil 2. Çıkış tarihi itibarı ile hak kazandığı toplam kıdem tazminatını alır. Tam tersi, çalışan daha sonraki tarihte kıdem tazminatını hak edecek bir nedenle işten ayrılmıyorsa sadece EYT ile çıkış tarihinde kazanmış olduğu kıdem tazminatına hak kazanır. 2. dönem ödenmez. EYT kapsamında emekli olan çalışanın, aynı işyerinde çalışmaya devam etmesine rağmen kıdem tazminatını aldığı ihtimalde ise kıdem sıfırlanır ve dolayısıyla kıdem tazminatı ödenen emeklilikten önceki çalışma süresi, ikinci çıkışta dikkate alınmaz.
EYT Yıllık Ücretli İzin: EYT Kanunu kapsamında iş sözleşmesini sona eren işçilerin, kullanılmış yıllık izinlerinin ücretini de talep hakkı vardır. Bununla birlikte, söz konusu çalışanların aynı işverenin nezdinde yeniden işe alımlarının yapılması halinde, yıllık olarak izin verilen izine hak kazanmak için gerekli sürenin hesabında, çalışanların aynı işverenin bir veya farklı işyerlerinde çalıştıkları süreler birleştirilerek göz önünden alınabilir. İlk çalışma döneminin sona erdiği kullanımda yıllık olarak izin verilmeyen izin sürelerine karşılık gelen ücretin ödenerek izinlerinin sürelerinin özetinin yapılmamış olması, bu kesinti kuralına tabi değildir.
Yeniden İşe Başlama: EYT kapsamında emekliliğe hak kazananlar emeklilik maaşından faydalanabilmek adına çıkışını talep edebilmekte, emeklilik maaşının bağlanmasının ardından ise tekrar aynı iş yerinde işe girişini isteyebilmektedir. Burada önemli olan, işveren ile EYT kapsamında olup çıkışını isteyen çalışanın tekrar işe başlama konusunda anlaşmasıdır. İşverenin bu noktada, çıkışını yaptığı çalışanı EYT’li olduğu için tekrar işe başlatmak gibi bir kanuni yükümlülüğü bulunmamaktadır. Öte yandan, EYT kanunu kapsamında emekli olduktan sonra aynı iş yerinde 30 gün içinde tekrar işe başlayan bütün sigortalılar içinse işverene %5 destek primi verileceği hüküm altına alınarak işverenleri çalışanları tekrar işe almaları için de bir teşvik yaratılmıştır.
Sosyal Güvenlik Desteği Primi Teşviki: EYT Kanunu’ndan yararlanarak emekli olmuş çalışanlar aynı işveren nezdinde yeniden istihdamını özendirmek amacıyla, sosyal güvenlik desteği primi teşviki de uygulamaya konulmuştur. Buna göre, ilk defa emekli veya yaşlılık aylığı şekilde olanların yani EYT kapsamında (5510-geçici 95 inci madde) emekli olanların en son çalıştıkları özel sektör işyerinde sosyal güvenlik destek primine (SGDP) tabi çalışmaya başlamaları halinde SGDP işveren hissesinin 5 puanlık kısmına isabet eden tutarın Hazinece karşılanmasına ilişkin sigorta prim teşvikinin uygulaması hakkında 14/4/2023 tarihli ve 2023/19 Sayılı SGK Genelgesi yayımlandı.