23 Mar Deniz Ticareti Hukukunda Çarter Sözleşmeleri
Deniz ticareti hukukunda çarter sözleşmesi, bir yükün taşınması için yapılan navlun sözleşmesinin türünü ifade etmektedir. Çarter sözleşmesi gemiyi kiralayana yalnızca geminin taşıma kapasitesinden yararlanma hakkını vermekteyken gemi sahibi, geminin sefer ve yönetimini elinde tutmaya devam etmektedir. Bu sözleşme türünde taşıtana ayrılan yerin hacmine göre tam ve kısmi çarter olmak üzere iki tür bulunmaktadır. Tam çarterde geminin tümü tutulmaktadır. Kısmi çarterde ise geminin belirli bir yeri taşıtana ayrılmaktadır. Geminin kullanılma biçimine göre ise yolculuk çarteri ve zaman çarteri iki türe ayrılmaktadır. Yolculuk çarteri, bir geminin belirli bir yükü bir limandan öteki limana taşımak üzere tutulmasını ifade etmektedir. Burada, gemi birden çok yolculuk yapmak üzere de tutulabilmektedir. Zaman çarterinde ise, gemi belirli bir zaman için tutulur ve navlun zaman ölçüsüne göre saptanmaktadır. Bu sözleşmede gemiyi tutan, ambar ve kumanya giderlerini ödemekte; ayrıca kaptan ve gemi adamlarına karşı ticari alanda sınırlı bir talimat yetkisinden yararlanmaktadır.
Çarter sözleşmesi yasaya göre şekli anlamda özel bir biçime bağlanmamıştır. Uygulamada denizcilik işleriyle uğraşan simsarlar (broker) aracılığıyla ve tip-sözleşme’lerdeki koşullarla yapılmaktadır. Taraflar ya da onlar adına hareket eden yetkili kişiler, “fixing letter” adlı bir belge ile sözleşmenin önemli koşullarını özet olarak belirledikten sonra, yazılı sözleşmeyi hazırlamaktadırlar. Yasal açıdan yazılı sözleşme zorunluluğu bulunmamakla birlikte, bu yöntem bir kanıtlama aracı olarak yaygın biçimde kullanılmaktadır. Taraflardan her biri kendisine navlun sözleşmesine ilişkin bir belge (Türk hukukunda çarter parti) verilmesini isteyebilmektedir. (Türk Ticaret Kanunu, m. 1017). Yazılı sözleşme hazırlanırken Ba’k Ülkeleri ve Uluslararası Deniz Konferansı (BIMCO) ile Birleşik Krallık Deniz Ticaret Odası’nın (Chof Sh) hazırladığı formüllere uyulmaktadır. Herhangi bir anlaşmazlık hasıl olduğunda, ilgili mahkeme çarter sözleşmesi belgesini inceleyerek konuya açıklık getirir. Ancak uygulamada anlaşmazlıklar genellikle hakemlik yoluyla çözülmektedir. Çarter sözleşmelerinin en önemli maddeleri ise malın yüklenmesi ve boşaltılması için öngörülen gün sayısına ve giderleri kimin karşılayacağına ilişkin olanlardır ki bu unsurlara açıklık getirilmesi taraflar lehine sonuçlar doğuracaktır.
Sorry, the comment form is closed at this time.