Davanın Reddi Veya Görevsizlik Kararı

Aynı fiil nedeniyle, aynı sanık için önceden verilmiş bir hüküm veya açılmış bir dava varsa mahkemece davanın reddine karar verilir. (CMK 223/7. madde) Sanık için önceden verilmiş olan hükmün Türkiye’de yahut yabancı bir ülkede verilmiş olmasının önemi yoktur. Her iki halde de davanın reddine karar verilir. CMK 223/7. maddesi uyarınca;

Aynı fiil nedeniyle,
Aynı sanık hakkında,
Önceden kesin bir hüküm veya açılmış dava varsa davanın reddine karar verilir.

CMK 223/7. maddesi kapsamında davanın reddine karar verilebilmesi için 2 dava olmalıdır. Birincisi önceden açılmış dava veya verilmiş bir hüküm olmalıdır. İkincisi ise daha sonra açılmış davadır. Ret kararı ikinci dava için verilir.

Davanın reddi kararında usul şöyledir; öncelikle karara bağlanmış veya derdest dava dosyası istenmeli ve incelenmelidir. (Birinci dava) Getirilen dosyanın incelenmesi sonucunda her iki dosyanın sanığı ve fiili aynı olduğu sonucuna varılırsa CMK 223/7 uyarınca ikinci davaya davanın reddi kararı verilir.

Mahkeme, yaptığı yargılamanın başında veya herhangi bir aşamasında, sanığın cezalandırılmasının istendiği eylemin yargılamasının kendi görevi dahilinde olmadığını, adli yargı içinde başka bir merciin veya adli yargı dışında başka bir mahkemenin görevi içinde olduğunu tespit ettiğinde görevsizlik kararı verecektir. CMK’nın 5. maddesine göre, mahkeme görevli olup olmadığını kovuşturma evresinin her aşamasında re’sen inceleyip karar verir.

Mahkeme iki türlü görevsizlik kararı verebilir, bunlardan birincisi adli i yargı içinde başka bir mahkemenin görevli olduğundan bahisle verilen görevsizlik kararıdır. Bu kararlar son karar niteliğinde olmadığından, CMK’nın 223. maddesinde hükümler arasında sayılmamıştır, bu nedenle adli yargı içerisindeki mahkemeler bakımından verilen görevsizlik karar lan CMK’nin 5/2. maddesi uyarınca itiraza tabidir, bu kararlara karşı temyiz yolu kapalıdır.

Mahkemenin, adli yargı dışındaki başka yargı kolunun görevli olduğundan bahisle verdiği görevsizlik kararları ise, CMK’nın 223/10. maddesi uyarınca hüküm sayılmış ve bu nedenle temyize tabi tutulmuştur. Örneğin mahkemenin, idari yargının veya Anayasa Mahkemesinin görevli olduğundan bahisle verdiği görevsizlik kararları bu şekildedir.