08 Ağu ÇARTER SÖZLEŞMESİ

Posted at 15:08h in Dilekçe Örnekleri by Lawyer Antalya 0 Comments

DENİZ TİCARETİ HUKUKUNDA ÇARTER SÖZLEŞMELERİ

Deniz ticareti hukukunda çarter sözleşmesi, bir yükün taşınması için yapılan navlun sözleşmesinin türünü ifade etmektedir. Çarter sözleşmesi gemiyi kiralayana yalnızca geminin taşıma kapasitesinden yararlanma hakkını vermekteyken gemi sahibi, geminin sefer ve yönetimini elinde tutmaya devam etmektedir. Bu sözleşme türünde taşıtana ayrılan yerin hacmine göre tam ve kısmi çarter olmak üzere iki tür bulunmaktadır. Tam çarterde geminin tümü tutulmaktadır. Kısmi çarterde ise geminin belirli bir yeri taşıtana ayrılmaktadır. Geminin kullanılma biçimine göre ise yolculuk çarteri ve zaman çarteri iki türe ayrılmaktadır. Yolculuk çarteri, bir geminin belirli bir yükü bir limandan öteki limana taşımak üzere tutulmasını ifade etmektedir. Burada, gemi birden çok yolculuk yapmak üzere de tutulabilmektedir. Zaman çarterinde ise, gemi belirli bir zaman için tutulur ve navlun zaman ölçüsüne göre saptanmaktadır. Bu sözleşmede gemiyi tutan, ambar ve kumanya giderlerini ödemekte; ayrıca kaptan ve gemi adamlarına karşı ticari alanda sınırlı bir talimat yetkisinden yararlanmaktadır.

Çarter sözleşmesi yasaya göre şekli anlamda özel bir biçime bağlanmamıştır. Uygulamada denizcilik işleriyle uğraşan simsarlar (broker) aracılığıyla ve tip-sözleşme’lerdeki koşullarla yapılmaktadır. Taraflar ya da onlar adına hareket eden yetkili kişiler, “fixing letter” adlı bir belge ile sözleşmenin önemli koşullarını özet olarak belirledikten sonra, yazılı sözleşmeyi hazırlamaktadırlar. Yasal açıdan yazılı sözleşme zorunluluğu bulunmamakla birlikte, bu yöntem bir kanıtlama aracı olarak yaygın biçimde kullanılmaktadır. Taraflardan her biri kendisine navlun sözleşmesine ilişkin bir belge (Türk hukukunda çarter parti) verilmesini isteyebilmektedir. (Türk Ticaret Kanunu, m. 1017). Yazılı sözleşme hazırlanırken Ba’k Ülkeleri ve Uluslararası Deniz Konferansı (BIMCO) ile Birleşik Krallık Deniz Ticaret Odası’nın (Chof Sh) hazırladığı formüllere uyulmaktadır. Herhangi bir anlaşmazlık hasıl olduğunda, ilgili mahkeme çarter sözleşmesi belgesini inceleyerek konuya açıklık getirir. Ancak uygulamada anlaşmazlıklar genellikle hakemlik yoluyla çözülmektedir. Çarter sözleşmelerinin en önemli maddeleri ise malın yüklenmesi ve boşaltılması için öngörülen gün sayısına ve giderleri kimin karşılayacağına ilişkin olanlardır ki bu unsurlara açıklık getirilmesi taraflar lehine sonuçlar doğuracaktır.

ÇARTER SÖZLEŞMESİ

Madde 1- Bölüm 1 ;

Gemi brokeri
Yer ve tarih
Taşıyan/ticaret merkezi (Kl.1)
Taşıtan/ticari merkezi (Kl.1)
Geminin ismi (Kl.1)
GT/NT(Kl.1)
M/Ton üzerinden yaz hattı yük kapasitesi – dwt (Kl.1)
Bulunulan an itibarıyla geminin yeri (Kl.1)
Tahmini yüklemeye hazır olma tarihi (Kl.1)
Yükleme limanı veya yeri (Kl.1)
Boşaltma limanı veya yeri (Kl.1)
Yük (kararlaştırılmış olduğu takdirde taşıyan opsiyondaki miktar ve payı belirtiniz; tam ve yeterli yük kararlaştırılmadığı takdirde “kısmi yük” kaydı koyunuz) (Kl.1)
Navlun miktarı (navlunun peşin olarak mı yoksa yükün tesliminde mi ödeneceğini belirtiniz (Kl.1)
Navlun ödemesi (döviz türü ödeme şekli, lehdar ve banka hesap numarasını belirtiniz (Kl.1)
Geminin vinçleri kullanılmayacaksa bunu belirtiniz (Kl.1)
Starya süresi (yükleme ve boşaltma için müstakil süreler araştırılmışsa a) ve b)’yi doldurunuz, yükleme ve boşaltma için toplam süre kararlaştırılmışsa sadece c)’yi doldurunuz (Kl. 6)

(a) Yükleme için starya süresi

(b) Boşaltma için starya süresi

(c) Yükleme ve boşaltma için toplam süre

Yükleten/ticari merkezi (Kl.6)
Acente (Yükleme) (Kl.6)
Acente (Boşaltma) (Kl.6)
Sürastarya miktarı-ödeme şekli (yükleme ve boşaltma) (Kl.7)
Fesih tarihi (Kl.9)
Müşterek avarya paylaştırmasının yapılacağı yer (Kl.12)
Navlun vergisi (taşıyanın hesabına ise belirtiniz) (Kl. 13c)
Broker komisyonu ve kime ödeneceği (Kl.14)
Tabi olunan hukuk ve tahkim (Kl.19 (a), (b) veya (c) bendlerinden hangisinin seçildiğini belirtiniz; (c) kabul edilmişse, tahkim yerini belirtiniz) (doldurulmadığı takdirde 19 (a) geçerli olacaktır (Kl.19)

Sınırlı tazminat/kısaltılmış tahkim bakımından tavan meblağı belirtiniz (Kl.19)

Kararlaştırılmış olduğu takdirde özel kurallara ilişkin ek klozlar

Sözleşmenin 2 bölümden oluştuğu bu belgede, yazılı şartlar çerçevesinde ifa edileceği konusunda karşılıklı olarak mutabakata varılmıştır. Çelişki halinde ve çelişki ile sınırlı olarak 1. Bölümde bulunan şartlar 2. Bölümdeki şartlara göre üstünlüğe sahiptirler.

Taşıyanın Taşıtanın

İmzası İmzası

1.5. kutuda ismi, 6. Kutuda gros ve net tonu, 7. Kutuda metrik ton üzerinden yaz mevsimi yük taşıma kapasitesi, 8. Kutuda şu andaki pozisyonu ile 9. Kutuda bir sözleşme ile ilgili olarak tahminen yüklemeye hazır olacağı tarihin belirtildiği geminin 3. Kutuda ismi zikredilen taşıyanı ile 4. Kutuda gösterilen taşıtan arasında aşağıdaki hususlar üzerinde anlaşmaya varılmıştır.

Sözü edilen gemi, daha önceki taahhütler yerine getirilir getirilmez 10. Kutuda belirtilen yükleme limanı (limanlarına) veya rıhtımına (rıhtımlarına) ya da güvenli olarak ulaşabilmek ve daima yüzer halde kalmak şartıyla, buraya en yakın yere giderek taşıtanın teslim etmekle yükümlü olduğu 12. Kutuda belirtilen tam ve her bakımdan yeterli yükü (kararlaştırıldığı takdirde, güverte yüküne ilişkin riziko ve sorumluluk taşıtana ait olur) alacak ve yüklü bir şekilde konşimentoların imzalandığı anda verilen talimata uygun olarak 11. Kutuda gösterilen boşaltma uman (umanlarına) ya da rıhtımına (rıhtımlarına) ya da güvenli olarak ulaşabilmek ve daima yüzer halde kalmak şartıyla, buraya en yakın yere giderek yükü teslim edecektir.

Madde 2- Taşıyanın sorumluluğu klozu ;

Taşıyan yüke gelen zarar, hasar veya teslimdeki gecikmeden sadece kendisinin ya da görevlendirilmiş olduğu yöneticinin gemiyi her bakımdan denize elverişli hale getirmek, buzlanma atmak, yakıt, yağ ve yiyecek kumanyasını sağlamak, gerektiği şekilde gemi adamlarını bulma bakımından şahsen göstermesi gereken özeni sarf etmemesi veya kendisinin ya da görevlendirmiş olduğu yöneticinin şahsi kusur veya ihmalinin bulunması halinde sorumludur.

Bunun dışındaki her türlü sebepten, hatta kaptan veya diğer gemi adamları veya bu kloz bakımından taşıyanın eylemlerinden sorumlu olduğu gemide ya da kıyıda istihdam edilen diğer kişilerin kusur veya ihmalleri ya da geminin yükleme sırasında veya yolculuğun başlangıcında veya bundan sonraki herhangi bir anda denize elverişsizliği sebebiyle meydana gelen zarar-hasar veya gecikmeden dolayı dahi, taşıyanın sorumluluğu bulunmamaktadır.

Madde 3- Sapma klozu ;

Gemi herhangi bir sebepten dolayı herhangi bir sıraya tabi olmaksızın herhangi bir limana ya da limanlara uğramak, kılavuz bulundurmadan seyretmek, diğer bir gemiyi çekmek ya da yardım etmek ve can ve/veya mal kurtarmak amacıyla sapma yapmakta serbesttir.

Madde 4- Navlunun ödenmesi;

(a) Navlun gemiye alınan yük karşılığı 13. Kutudaki birim üzerinden hesaplanır.

(b) Peşin ödeme: Navlun, 13. Kutu uyarınca yüklemeden sonra ödenecekse, tahakkuk etmiş olarak kabul edilecek ve gemi ve/veya kayba uğrasa da uğramasa da iade edilmez.

Fiilen ödenmiş olmadıkça, taşıyan ya da acentesinden navlunun peşin ödendiği kaydını içeren konişmento talep edilemez.

(c) Teslimde ödeme: 13. Kutu uyarınca varma limanında ödenecek olan navlun ya da bunun bir kısmı yük teslim edilene kadar tahakkuk etmez. Böyle bir durumda, (a)’daki hükme rağmen, gemi rıhtıma yanaşmadan taşıyana bildirilir ve yükün ağırlık/miktarı resmî bir tartı ya da müştereken yapılacak su kesimi ölçümü ya da çetele ile tespit edilirse, taşıtan navlunu teslim edilen ağırlık/miktar üzerinden ödeyebilir.

İstemde bulunulduğu takdirde, sigorta ve diğer masrafları karşılamak bakımından yüzde … (%…) oranında bir ek şartıyla, taşıtan geminin yükleme limanındaki olağan harcamaları için, en yüksek günlük kambiyo kuru üzerinden peşin avans verir.

Madde 5- Yükleme/boşaltma ;

(a) Masraflar/Rizikolar

Taşıyana herhangi bir şekilde riziko, sorumluluk ve masraf ait olmadan taşıtan yükü getirir, yükler, istifler ve/veya düzeltir, çetelesini tutar, sabitler ve/veya hareketsiz hale getirir ve ambardan alır ve boşaltır. Taşıtan bu sözleşme gereğince taşınan yükün boşaltılmasını takiben destek buzlanmanın sökülmesinden sorumlu olup, bu nedene dayanılarak yapılan masrafları öder, zaman sayımı da bu buzlanmanın sökülmesine kadar devam eder.

(b) Vinçler

Gemi vinçsiz olmadıkça ya da vinçlerin kullanılmayacağı hususunda anlaşılmış olup, bu 15. Kutuda belirtilmiş bulunmadıkça, taşıyan yükleme/boşaltma faaliyetlerinin devam ettiği sürede geminin vinçlerini, herhangi bir karşılığa tabi olmaksızın, kullandırtır ve bunun için gerekli olan enerjiyi sağlar. Vinçler çalışır durumda olacaktır. İstifçilerin kusurundan kaynaklanmış olmadıkça, vinç arızası ya da enerji kesintisi sebebiyle kaybedilen zaman -bu sözleşme gereğince yükleme/boşaltma için gerekli olan toplam vinçlerle orantılı olarak- starya ve sürastarya süresinden sayılmaz. İstemde bulunulduğu takdirde, her hangi bir karşılığa tabi olmaksızın, taşıyan mürettebat arasından vinçlerin kullanımı için operatör tedarik edecektir. Yerel mevzuat buna engel olduğu takdirde, kıyıdan temin edilen işçiler taşıtanın hesabına çalışacaklardır. Vinç operatörleri riziko ve sorumluluğu taşıtana ait olmak üzere faaliyette bulunup, istifçi olarak taşıtanın yardımcı şahsı olarak değerlendirilirler, buna karşılık daima kaptanın nezareti altındadırlar.

(c) İstifçilerin verdikleri zararlar

İstifçilerin geminin herhangi bir yerine verdikleri (normal bir yıpranma olarak değerlendirilemeyecek nitelikteki) zararlardan taşıtan sorumludur. Ancak kaptan böyle bir zararı mümkün olan en kısa zamanda taşıtan ya da acentesine ve istifçilere bildirmezse taşıtan sorumlu tutulamaz. Kaptan istifçiden sorumluluğun kabulüne ilişkin yazılı bir belge almak için çaba gösterecektir.

Taşıtan her türlü istifçi zararını seferin tamamlanmasından önce onarmakla yükümlü olup, geminin denize elverişliliğini ya da klasını etkileyen istifçi zararlarını ise bunun meydana geldiği veya belirlendiği limanı gemi terk etmeden önce onarmak zorundadır. Bu sebeple yapılan tüm ek masraflar taşıtana ait olup, kaybedilen zaman sebebiyle taşıtan taşıyana sürastarya birimi üzerinden ödemede bulunacaktır.

Madde 6- Starya süresi ;

(a) Yükleme ve boşaltma için müstakil starya süresi:

Hava şartlan izin verdiği takdirde yük 16. Kutuda belirtilen sayıdaki kesintisiz gün/saatte yüklenir ve boşaltılır. Pazar ve tatil günlerinde faaliyette bulunulduğu takdirde, kullanılan zaman sayılacak, aksi halde bugünler hesaba katılmayacaktır.

(b) Yükleme ve boşaltma için müşterek starya süresi:

Hava şartları izin verdiği takdirde yük 16. Kutuda belirtilen sayıdaki kesintisiz gün/saatte yüklenir ve boşaltılır. Pazar ve tatil günlerinde çalışıldığı takdirde, kullanılan zaman sayılacak, aksi takdirde bu günler hesaba katılmayacaktır.

(c) Starya süresinin başlangıcı (yükleme ve boşaltma):

Starya süresi hazırlık ihbarı saat ….. e kadar verildiği takdirde saat …. e, saat …..den sonra çalışma saatleri dahilinde verildiği takdirde, ertesi çalışma günü saat …..de başlayacaktır. Yükleme limanında ihbar ismi 17. Kutuda yazılı olan yükletene, burada bir isim yoksa, taşıtana ve ismi 18. Kutuda yazılı olan acentesine; boşaltma limanındaki ihbar ise gönderilene, bu bilinmiyorsa, taşıtana ve ismi 19. Kutuda yer alan acentesine yapılır.

Geminin yükleme/boşaltma limanına veya bunun sınırına ulaşması anında buradaki tüm rıhtımlar meşgulse, gemi serbest pratikada bulunsun ya da bulunmasın, gümrük işlemleri tamamlanmış olsun ya da olmasın, çalışma saatleri dahilinde hazırlık ihbarını verebilir. Geminin fiilen yükleme/boşaltma için hazır olduğu kaptan tarafından beyan edildiği takdirde, starya ve sürastarya süreleri, gemi rıhtıma yanaşmış ve her bakımdan yükleme/boşaltma için hazırmış gibi işler. Bekleme yerinden alınma ulaşmak için harcanan süre starya’dan sayılmayacaktır.

Denetim sonunda, geminin yükleme/boşaltma için hazır olmadığı tespit edilirse, bu andan itibaren geminin yeniden hazır hale gelmesine kadar geçecek süre starya’dan sayılmayacaktır.

Starya süresinin başlangıcından önce kullanılan zaman sayıma katılır.

kutuda (a) ve (b) alternatiflerinden hangisinin seçildiğini belirtiniz.

Madde 7- Sürastarya ;

Taşıtan tarafından ödenecek olan yükleme ve boşaltma limanındaki sürastarya ücreti 20. Kutuda belirtilen birim üzerinden ve burada belirtilen şekilde gün başına ya da günün herhangi bir kesiri için orantılı olarak hesaplanır. Gün başına tahakkuk edecek olan sürastarya ücretine ait fatura taşıtana ulaşınca ödenir, aksi takdirde taşıyan taşıtana yazılı olarak kesintisiz …. saat dahilinde ödemenin yapılması için ihtarda bulunur. Bu süre sonunda sürastarya ücretinin ödenmemiş olması durumunda gemi yükleme limanında bulunuyor veya bu liman dışında bekliyor ise, taşıyan istediği anda sözleşmeyi feshedip, bu suretle uğramış olduğu zararları talep etme hakkına sahip olur.

Madde 8- Rehin klozu ;

Taşıyan navlun, ölü-navlun, sürastarya ücreti, meydana gelmiş olan zararlara ilişkin tazminat hakları ve bu sözleşme gereğince tahakkuk eden tüm meblağlar sebebiyle, bunların tahsili için yapılan masraflar da dahil olmak üzere, yük ve yük için ödenecek olan tüm alt taşıma navlunları üzerinde rehin hakkına sahiptir.

Madde 9- Fesih klozu ;

(a) Gemi 21. Kutuda yazılı olan fesih tarihinde (rıhtıma yanaşmış olsun ya da olmasın) yüklemeye hazır halde değilse, taşıtan bu sözleşmeyi fesih hakkına sahip olur.

(b) Gerekli özenin gösterilmesine rağmen taşıyan geminin fesih tarihinde yüklemeye hazır olamayacağına inanmış olursa, gecikmeksizin taşıtana geminin yüklemeye hazır olacağı tahmini tarihi bildirir ve fesih hakkını kullanıp kullanmayacağını ve yeni bir fesih tarihini kabul edip etmediğini sorar.

Taşıtan bu konudaki seçim hakkını taşıyanın ihbarını almasından itibaren … kesintisiz saat içinde kullanacaktır. Taşıtan fesih hakkını kullanmadığı takdirde, bu sözleşme tadil edilmiş sayılır ve taşıyanın ihbarında belirtilen tahmini yüklemeye hazırlık tarihini takip eden ….. gün yeni fesih tarihi olarak kabul edilir.

Alt kloz (b)’deki kural sadece bir defa işler ve geminin daha fazla gecikmesi halinde taşıtan alt kloz (a) uyarınca bu sözleşmeyi fesih hakkına sahip olur.

Madde 10- Konişmentolar ;

Konişmentolar, bu sözleşmeye zarar getirmeksizin, “Congenbill” formunun 1994 sürümü kullanılarak düzenlenir ve kaptan veya taşıyanın yazılı olarak bir yetki belgesi vermiş olması şartıyla, (bu belge ayrıca taşıtana da gönderilir) taşıyan acentesi tarafından imzalanır. Taşıtan imzalanan konişmentoların içeriği ve şartları sebebiyle taşıyanın sözleşmesel sorumluluğunun genişlemesi ya da değişmesi halinde ve bununla sınırlı olarak meydana gelen her türlü sonuç ve sorumluluktan dolayı taşıyanı tazmin eder.

Madde 11- Çatmada müşterek sorumluluk klozu ;

Gemi, diğer bir gemi ile hem kaptan, gemi adamı, kılavuz ya da taşıyanın yardımcı şahıslarının teknik idare ya da idaresindeki kusur veya ihmalleri, hem de diğer geminin kusuru sebebiyle çatışırsa; bu sözleşme ile bağlantılı olarak taşınan yükün ilgilileri, zarar veya hasarları oranında, diğer gemi ve bunun buzlanmalarının kendilerine ödemiş olduğu veya ödeyeceği veya mahsup edeceği ya da diğer gemi veya bunun buzlanmalarının talebinin bir parçası olarak yükü taşıyan gemi veya bunun buzlanmalarından tahsil ettiği tüm zararları tazmin edecek ve tüm sorumluluğu üstlenecektir.

Yukarıdaki hükümler çatışan gemilerin dışında ya da bunlara ek olarak çatma ya da temasa kusuru ile sebebiyet veren diğer herhangi bir gemi ya da gemiler ya da nesnelerin taşıyan, işleten veya yetkili şahısları bakımından da uygulanır.

Madde 12- Müşterek avarya ve new jason klozu ;

Müşterek avarya paylaştırması, aksi 22. Kutuda kararlaştırılmış olmadıkça, Londra’da ve 1994 tarihli York-Anvers Kuralları ya da bu kuralların sonraki bir şekline göre, yapılır. Yüke düşen genel masraf payı, bu masraflar taşıyanın yardımcı şahıslarının kusur ya da ihmalinden kaynaklansa dahi, yükle ilgili olanlar tarafından ödenir.

Müşterek avarya paylaştırması Amerikan hukuku ve uygulamasına göre yapılacaksa aşağıdaki kloz işlerlik kazanır. Yolculuğun başlamasından önce ya da başladıktan sonra; kusur dahi olmak üzere hangi nedenden kaynaklanmış olursa olsun, (taşıyan kanun, sözleşme ya da diğer bir kaynak nedeniyle kusur ya da kusurun sonuçlarından sorumlu değildir) bir kaza, tehlike, hasar ya da felaketin meydana gelmesi halinde, yükleten, gönderilen ya da yükün maliki, yapılacak olan ya da yapılan müşterek avarya niteliğindeki tüm fedakarlık, kayıp ve masrafları taşıyanla birlikte paylaşacak ve yükün payına düşen kurtarma-yardım ücreti ile özel masrafları ödeyecektir. Kurtaran gemi taşıyana ait ya da onun tarafından işletilmekte ise, kurtarma-yardım ücreti bu gemi ya da gemiler yabancı bir şahsa aitmişçesine tam olarak ödenecektir. Talep edilirse, yüke düşecek olan yaklaşık katılım payı, kurtarma-yardım ücreti ve özel masraflar bakımından taşıyan ya da acentesinin yeterli gördüğü miktarda teminat yük, yükleten, gönderilen veya yükün maliki tarafından teslimden önce sağlanacaktır.

Madde 13- Vergi ve harç klozu ;

(a) Gemiye ait olanlar: Miktarı ne şekilde belirlenirse belirlensin, taşıyan, teamüllere göre gemiye düşen tüm harç, masraf ve vergileri öder.

(b) Yüke ait olanlar: Miktarı ne şekilde belirlenirse belirlensin, taşıtan, teamüllere göre yüke düşen tüm borç, masraf ve vergileri öder.

(c) Navluna ait olanlar: 23. Kutuda aksi kararlaştırılmış olmadıkça, navluna ilişkin vergiler taşıtan tarafından ödenir.

Madde 14- Acentelik ;

Her halde taşıyan hem yükleme, hem de boşaltma limanı için kendi acentesini belirleyebilir.

Madde 15- Komisyon ücreti ;

Hak kazanılan navlun, ölü navlun ve sürastarya ücretinin 24. Kutuda belirtilen oran komisyon ücreti olarak yine burada belirtilen tarafa ödenecektir. Sözleşme ifa edilmezse buna neden olan taraf masraf ve emeği karşılığında komisyoncuya tahmini navlun miktarına düşen komisyon ücretinin en az /.. ini ödeyecektir. Birden fazla yolculuğun söz konusu olduğu hallerde tazminat karşılıklı olarak belirlenir.

Madde 16- Genel grev klozu ;

(a) Geminin bulunduğu son limandan yükleme limanına doğru yola çıkmaya hazır olduğu anda veya yükleme liman ya da limanlarına yapılan yolculuğun herhangi bir safhasında veya geminin yükleme limanına ulaşması anında yükün ya da bir kısmının fiilen gemiye alınması grev ya da lokavt sebebiyle etkilenmekte ya da engellenmekte ise, kaptan ya da taşıyan taşıtandan starya günlerini grev ya da lokavt yokmuş gibi kabul edeceğini bildirmesini isteyebilir. Taşıtan bunu yazılı olarak (gerekirse telgraf ile) …. saat içinde bildirmediği takdirde, taşıyan bu sözleşmeyi feshetme hakkına sahip olur. Yükün bir kısmı yüklenmişse, taşıyan bu yükle seferi başlatmak zorundadır, (navlun sadece yüklenen miktar üzerinden ödenir) ancak yolda kendi hesabına başka yük alabilme serbestisi vardır.

(b) Geminin boşaltma limanına veya bunun sınırına ulaştığı anda yükün ya da bir kısmının fiilen boşaltılması grev ya da lokavt sebebiyle etkilenmekte ya da engellenmekte olup, bu durum …. saat içinde sona erdirilememişse, taşıtanın gemiyi boşaltmadaki starya süresi bittikten sonra yarım sürastarya ücreti, grev ve lokavt sona erdikten sonra ise boşaltma tamamlanıncaya kadar tam sürastarya ücreti ödemek koşulu ile grev ya da lokavt sona erene kadar bekletmek veya kaptan ya da taşıyanın taşıtana grev ya da lokavt halini ihbar etmelerinden itibaren …. saat içinde grev ya da lokavt rizikosu bulunmadan güvenli bir şekilde yükün boşaltılabileceği güvenli bir limana göndermek hakkı vardır. Yükün böyle bir limanda teslim edilmesi halinde, sözleşme ve konişmentodaki şartlara zarar gelmeksizin, boşaltma orijinal limanda yapılmışçasına aynı miktarda navlun tahakkuk eder. Sonradan belirlenen limana mesafe …. deniz milinden fazla ise, burada teslim edilen yük üzerinden tahakkuk eden navlun bu oranda arttırılır.

Madde 17- Savaş rizikoları (*Voywar 1993″) ;

(1) Bu kloz bakımından

(a) “Taşıyan” terimi buzlanmaları, gemi işletme müteahhidi, alt taşıyan, işleten ve geminin yönetimi ile ilgili olan diğer şahısları ve kaptanı da kapsar.

(b) “Savaş rizikoları” terimi kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre gemi, yük, mürettebat ve gemide bulunan diğer şahıslar bakımından tehlikeli olan ya da tehlikeli olması mümkün bulunan ya da tehlikeli hale gelebilecek her hangi bir şahıs, topluluk, terör örgütü, politik bir grup ya da her hangi bir düzey ve şekildeki bir hükümetin tarafı bulunduğu (fiilen mevcut bulunan ya da başlama tehdidi olan) her türlü savaş, savaş hareketi, iç savaş, düşmanca tutum, devrim, ayaklanma, dahili karşılıklık, savaş benzeri hareket, (fiilen mevcut bulunan ya da bildirilmiş bulunan) mayın döşenmesi, korsanlık, düşmanca veya kötüniyetli hareket, (tüm gemilere ya da belirli bayrakları taşıyan gemi, malik ya da belirli yükler ya da belirli tabiyetteki mürettebata karşı uygulanan) ablukayı kapsar.

(2) Gemi yükü almaya başlamadan evvel her hangi bir anda kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre bu sözleşmenin yerine getirilmesi gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahısları savaş rizikoları ile karşı karşıya bırakabilecekse, taşıyan feshi ihbarda bulunabilir veya gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahısları savaş rizikoları ile karşı karşıya bırakabilir veya bırakması ihtimali bulunan kısmı yerine getirmekten kaçınabilir; ancak bu sözleşme gereğince yükleme veya boşaltma limanı bir bölgenin içinden seçilecekse, taşıtanın belirlemiş olduğu liman veya limanlarda gemi, yük, mürettebat ya da gemideki diğer şahısların savaş rizikoları ile karşı karşıya kalabilmesi ya da kalması ihtimalinin bulunması halinde, taşıyan öncelikle taşıtandan yükleme ve boşaltma bakımından söz konusu olan bölge içinden diğer herhangi bir güvenli liman belirlemesini isteyebilecek ve sözleşmeyi ancak bu talebin taşıtana ulaşmasından itibaren …. saat içinde güvenli bir limanın ya da limanların belirlenmemiş olması halinde feshedebilecektir.

(3) Yükleme başladıktan sonra veya bunu izleyen herhangi bir safhada gemi, yük, gemi adamları veya gemide bulunan şahıslardan herhangi birinin kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre birinci klozda belirlenen tehlikelerden biri ile karşılaşma ihtimalinin ortaya çıkması durumunda taşıyan yüklemeye devam etmek ve konişmento imzalamak zorunda olmadığı gibi, kendisinden geminin yolculuğa başlaması ya da bunun bir kısmına devam etmesi, bu amaçla herhangi bir kanal ya da boğazdan geçmesi veya herhangi bir limana ya da yere gitmesi veya burada kalmaya devam etmesi istenemez. Böyle bir durumda taşıyan taşıtandan yükün ya da bunun bir kısmının boşaltılması için güvenli olan bir liman tayin etmesini ister ve bunun taşıtana ulaşmasını takip eden …. saat içinde taşıtan böyle bir limanı belirlemediği takdirde, taşıyan (yükleme limanı da dahil olmak üzere) kendi seçimine göre diğer herhangi bir limanda bu taşıma sözleşmesinin mutlak olarak ifası anlamında yükü boşaltabilir. Taşıyan belirtilen şekilde yapılan boşaltmanın ek masraflarını, burası yükleme limanından farklı bir liman ise, yük sözleşmede belirtilen boşaltma limanına taşınmış gibi tam navlunu ve fiili boşaltma limanı ile akdi boşaltma limanı arasında … milden fazla bir fark olduğu takdirde, (akdi yolculuk/ek yolculuk mesafesi oranının navluna uygulanması ile belirlenir) ek yolculuğa ilişkin navlunu isteme hakkına ve aynı zamanda belirtilen kalemlerin tahsilini teminen yük üzerinde akdi rehin hakkına sahip olur.

(4) Yükleme boşaldıktan sonraki herhangi bir safhada kaptan ve/veya taşıyanın makul kararına göre gemi, yük, gemi adamları ya da gemide bulunan diğer şahısların sözleşmenin yerine getirilmesi amacıyla kullanılacak olan (boğaz veya kanal geçişleri de dahil olmak üzere) normal ve mutad rotanın herhangi bir kısmında savaş tehlikeleri ile karşılaşma ihtimalinin ortaya çıkması ve boşaltma limanına olan alternatif rotanın daha uzun olması halinde, taşıyan bu rotanın kullanılacağını taşıtana bildirir. Bunun sonucunda toplam ek mesafe … milden fazla olduğu takdirde, taşıyan ek yolculuğa ilişkin (akdi yolculuk/ek yolculuk mesafesi oranının navluna uygulanması ile belirlenir) navluna hak kazanır.

(5) Gemi,

(a) Bayrağını taşımakta olduğu veya taşıyanın kanunlarına tabi olduğu devlet hükümetinin veya diğer herhangi bir hükümetin ya da talimat veya tavsiyelerinin yerine getirilmesini sağlayacak yeterliği bulunan bir makam veya grubun boşaltma limanına gidilmemesi veya gecikerek gidilmesi veya başka bir limana gidilmesi hakkındaki verdikleri talimat veya tavsiyeler dahil olmak üzere, geminin sözleşmenin yerine getirilmesi sırasında yükleme/boşaltma faaliyetlerinin icra edilmesi amacıyla bulunacağı limanlar ya da yolculuk sırasında uğrayacağı limanlar, kullanacağı rota ve geçeceği bölgeler gibi konularda verilen bütün emir, talimat ya da tavsiyelere uymak;

(b) Savaş rizikolarına karşı sigorta şartları uyarınca yetkili bulunan sigorta şirketlerinin bütün emir, talimat ya da tavsiyelerine uymak;

(c) Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin tüm kararlarına, Avrupa Topluluğunun tüm talimatlarına, bu konuda yetkili bulunan milletler üstü diğer herhangi bir makamın tüm emirlerine, bunun yerine getirilmesi bakımından taşıyanın tabi olduğu ve uymak durumunda bulunduğu devlet mevzuatına, icra konusunda görevli bulunan diğer organların emir ve talimatlarına uymak,

(d) Kaçakçılık nedeniyle geminin müsadere edilmesine sebep olabilecek olan yükün tamamını veya bir kısmını diğer herhangi bir limanda boşaltmak;

(e) Gözaltına alınmaları, hapsedilmeleri ya da diğer müeyyidelerle karşılaşacakları tahmin edilen gemi personelini veya bir kısmını ya da gemide bulunan diğer şahısları değiştirmek amacı ile diğer herhangi bir limana uğramak;

(f) Bu klozun herhangi bir hükmü gereğince taşıyan tarafından yükün yüklenmediği veya boşaltıldığı durumlarda, taşıyan hesabına diğer bir yük almak ve bunu normal ve mutad rotanın dışında bulunan veya ters yönde yer alan diğer liman veya limanlara taşımak

konusunda serbesttir.

(6) Bu klozun (2) ile (5). bendleri arasındaki kurallara uygun davranmanın sonucu olarak herhangi bir husus yerine getirilmiş ya da getirilmemişse, bu durum sapma olarak değil, bu sözleşmenin uygun bir şekilde ifa edilmesi olarak kabul edilecektir.

Madde 18- Genel buz klozu ;

Yükleme Limanı

(a) Geminin bulunduğu son limandan yükleme limanına yapacağı yolculuğa hazır olduğu anda veya yolculuğun herhangi bir anında veya geminin yükleme limanına ulaşması anında buzlanma nedeniyle buraya girmek mümkün değilse ya da geminin buraya ulaşmasından sonra buzlanmanın başlaması durumunda, don endişesi varsa, kaptan yükü almadan burayı terk etmekte serbesttir ve bu halde sözleşme geçersiz olur.

(b) Kaptana göre yükleme sırasında geminin buzlanma nedeniyle limanda mahsur kalmasını engellemek için yüklenebilen miktar ile limanı terk etmek gerekiyorsa, kendisi buradan ayrılmakta ve herhangi bir başka limana ya da limanlara taşınmak üzere boş kalan yerlere taşıyan hesabına yük almak amacıyla herhangi bir limana ya da limanlara gitmekte serbesttir. Sözleşmenin diğer şartlarına zarar gelmeksizin, teslim edilen yük miktarına (götürü navlun halinde orana) göre hesaplanan navlun karşılığında, masraflar gemiye ait olmak üzere ve taşıtandan ek bir masraf istenmeksizin, bu sözleşme gereğince alınan kısmi yük varma yerine ulaştırılır.

(c) Birden fazla yükleme limanı olup, bunlardan bir ya da birkaçı buzlanma nedeniyle kapalı ise, kaptan ya da taşıyan kısmi yükü açık olan limanda yükleyip, (b)’de belirtilen şekilde, boş kalan yerlere taşıyan hesabına yük almakta veya açık olan limanda taşıtan tam yük vermeye razı olmazsa, sözleşmeyi geçersiz olarak ilan etmekte serbesttir.

Boşaltma Limanı

(a) Buzlanma nedeniyle gemi boşaltma limanına ulaşamıyorsa, gönderilenin gemiyi sürastarya ücret karşılığında burası açılana kadar bekletme ya da kaptan ya da taşıyanın buzlanma durumunu bildirmelerinden itibaren …. saat içinde yükün buzlanma tehlikesi olmadan güvenli bir şekilde boşaltılabileceği güvenli ve derhal ulaşılabilir bir limana gönderme hakkı vardır.

(b) Kaptana göre boşaltma sırasında geminin buzlanma nedeniyle limanda mahsur kalmasını engellemek için kalan miktar ile limanı terk etmek gerekiyorsa, kendisi buradan ayrılmakta ve yükün güvenli bir şekilde boşaltılabileceği en yakın ulaşılabilir limana gitmekte serbesttir.

(c) Yükün böyle bir limanda teslim edilmesi halinde, konişmentodaki şartlara zarar gelmeksizin, boşaltma orijinal limanda yapılmışçasına ayrı miktarda navlun tahakkuk eder. Sonradan belirlenen limana mesafe …. deniz milinden fazla ise, burada teslim edilen yük üzerinden tahakkuk eden navlun bu oranda artırılır.

Madde 19- Tabi olunan hukuk ve tahkim ;

(a) Bu sözleşme ….. Hukukuna tabi olacak ve buna göre yorumlanacaktır; bu sözleşmeden bir uyuşmazlığın kaynaklanması halinde …… tarihli tahkim mevzuatı veya bunların kanunen tadil edilmiş hali ya da yerine geçen mevzuat ile bağlantılı olarak …… de tahkim usulüne tabi olacaktır. Taraflar tek bir hakem üzerinde anlaşamadıkları takdirde, her taraf bir hakem seçecek ve bu şekilde belirlenen hakemler üçüncü hakemi seçeceklerdir, bu suretle üç kişiden oluşan heyetin vereceği karar ya da çoğunlukla alınacak bir karar, nihai olacaktır. Bir tarafın yazılı olarak hakemi belirlediğine ilişkin yazısının alınmasından itibaren, diğer taraf …. gün dahilinde kendi hakemini belirleyecek, aksi takdirde belirlenmiş olan tek hakemin vereceği karar nihai olacaktır. Taraflardan herhangi birisinin talep ettiği tazminat 25. Kutuda belirtilen meblağı aşmadığı takdirde, tahkim ….. Deniz Hakemleri Derneği’nin düzenlemiş olduğu sınırlı tazminat usulü çerçevesinde yapılacaktır.

(b) Bu sözleşme ………………………………………………. tabi olacak ve buna göre yorumlanacaktır, bu sözleşmeden bir uyuşmazlığın kaynaklanması halinde, konu ………. deki üç hakeme götürülecektir; burada her iki taraf birer hakem belirleyecek ve üçüncüyü de bu şekilde tayin edilmiş olan hakemler seçeceklerdir, verilen karar ya da çoğunluk kararı nihai olacak ve kararın icra edilmesi sırasında bu anlaşma mahkeme tarafından göz önüne alınacaktır. Usul konusunda Deniz Hakemleri Birliği’nin kurallarına tabi olunacaktır. Taraflardan herhangi birisinin talep ettiği tazminat 25. Kutuda belirtilen meblağı aşmadığı takdirde, tahkim Deniz Hakemleri Birliği’nin düzenlemiş olduğu kısaltılmış tahkim usulü çerçevesinde yapılacaktır.

(c) Bu sözleşmeden kaynaklanacak olan her türlü uyuşmazlık 25. Kutuda gösterilen yerde ve burada geçerli olan usul kuralları çerçevesinde tahkim usulüne tabidir. 25. Kutuda gösterilen yerin mevzuatı bu sözleşme bakımından geçerlidir.

(d) 25. Kutunun birinci bölümü doldurulmamışsa, bu klozun (a) bendi geçerli olur.

(a), (b) ve (c) alternatifler olup, 25. Kutuda hangisinin kabul edildiği gösterilir.

Kutunun birinci bölümünde herhangi bir bilgi yoksa, bu şart geçerliliğini kaybeder, ancak bu klozun diğer şartları her bakımdan etkilerini sürdürür ve geçerli olmaya devam eder.

Taşıyanın adı ve soyadı Taşıtanın adı ve soyadı

İmza İmza

Kaşe Kaşe