Ziynet Davası

ZİYNET DAVASI NEDİR?

Ziynet, altın, gümüş gibi kıymetli madenlerden yapılmış olup; insanlar tarafından takılan süs eşyası olarak tanımlanmaktadır. İnceleme konumuz bakımından ise, ziynet eşyasını evlilik münasebetiyle gelin ve damada verilen hediyeler olarak tanımlamak mümkündür. Bu bağlamda, bilezik, altın kelepçe, kolye, gerdanlık, takı seti, bileklik, saat, küpe ve yüzük gibi takılar, çeyrek altın, yarım altın, cumhuriyet altını ve reşat altını da ziynet olarak değerlendirilmektedir. Değerli taş ve madenlerin yanı sıra, düğün merasimi nedeniyle verilen para da ziynet eşyası olarak nitelendirilmektedir.

Yargıtay, evlilik münasebetiyle hediye edilen ziynet eşyalarını, Türk Medeni Kanunu m. 220 uyarınca kadının kişisel malı olarak kabul etmektedir. Gerekçe ise, “düğün merasimi sırasında takılan ziynet eşyalarının, kadına bağışlanmış sayıldığı ve karşılıksız kazandırma niteliğindeki bu armağanların, TMK. m. 220/b.II uyarınca, kadının kişisel malı olmasıdır”. Buna göre ziynet eşyaları edinilmiş mallara katılma rejiminin tasfiyesi sırasında koca ile paylaşılmayacağı gibi, edinilmiş mal rejimi devam ederken de kadının tasarrufuna bırakılmıştır. Dolayısıyla kadının kişisel malı niteliğindeki ziynet eşyalarına koca tarafından el konulması durumunda ziynet eşyalarının iadesi/ziynet alacağı davası açılabilecektir.

Ziynet davası boşanma davasının ferisi niteliğinde olmadığından boşanma davasından önce, boşanma davası ile birlikte ve yahut boşanma davasından sonra açılabilecektir. Aynı şekilde ziynet davası mal rejiminin tasfiyesi sebebiyle katılma alacağı davasının da ferisi niteliğinde olmayan bağımsız bir davadır.

Ziynet davasının şartları nelerdir?

Ziynet davasının kabulü için üç şartın birlikte gerçekleşmesi gerekir. Bunlar, iade talebinin varlığı, ziynet eşyasının varlığının ispat edilmesi ve ziynet eşyasının davacıda kalmadığının ispat edilmesidir.

Davacı eş, ziynet eşyasına ilişkin olarak mal rejimine bağlı olmaksızın talepte bulunabilir. Bu maksatla, ziynet alacağı, usulüne uygun şekilde açılmış bağımsız bir dava ile istenebileceği gibi, karşı dava yoluyla da ileri sürülebilir. Aynı şekilde, ziynet alacağı, boşanma davasına ilişkin dava dilekçesinde de talep edilebilir.

Ziynet davasını kimler açabilir?

Ziynet  davası, kural olarak ziynet eşyası elinden rızası dışında alınan kimse tarafından açılabilir. Meselâ, eşinin fizikî şiddetine maruz kalıp evden ayrılan, hastaneye gittikten sonra ortak konuta dönemeyen, böylece evlilik birliği sırasında altınları bozdurulan ya da kayın hısımları tarafından ziyneti elinden alınan eş bu davayı açabilir. Ziynet alacağı davası kadın gibi erkek tarafından da açılabilir; ama uygulamada genellikle kadın tarafından açılmaktadır. Bahse konu davanın açılması için, tarafların eş statüsünde olmaları ise gerekmez.

Ziynet davası nasıl açılır?

Ziynet davası, ziynet alacağını talep eden kişi tarafından ziynet alacağının talep edildiği kişi davalı gösterilmek suretiyle, davalı tarafından el konulan ziynetlerin cins ve miktarları belirtilerek var ise düğün videosu ve fotoğrafları delil olarak eklenmek suretiyle hazırlanacak bir dava dilekçesi ile açılır. Ayrıca dava ile ziynet eşyalarının aynen iadesi, aynen iadesi mümkün olmaz ise ziynet eşyalarının dava tarihindeki değeri üzerinden tazminat olarak ödenmesi istenmelidir. Sadece ziynet eşyalarının aynen iadesinin talep edilmesi durumunda ziynetlere ulaşılamaması halinde hakimin talep ile bağlı olması sebebiyle dava reddedilecektir.