Yargıtay Aşamasındaki Davalarda Sanık Hakkında Salıverilme İsteme (Tutukluluğa İtiraz)

Ceza Muhakemesi Kanunu’nda; soruşturma ve kovuşturma evrelerinin her aşamasında şüpheli veya sanığın salıverilmesinin istenebileceği hüküm altına alınmıştır. (CMK m.104/1)Şüpheli veya sanığın tutukluluk hâlinin devamına veya salıverilmesine, hâkim veya mahkemece karar verilir. Bu kararlara itiraz edilebilir.

İlk derece yargılama aşaması tamamlanmış olup, dosya Bölge Adliye Mahkemesine veya Yargıtay’a geldiğinde salıverilme istemi hakkındaki karar, Bölge Adliye Mahkemesi veya Yargıtay ilgili dairesi veya Yargıtay Ceza Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılacak incelemeden sonra verilir; bu karar re’sen de verilebilir.(CMK m.104/3)

Yargıtay aşamasına gelen ceza dosyaları, öncelikle Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına gelir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığında dosya kayıt edilir ve dosyaya bir tebliğname numarası verilir. Dosyanın takibi bu numara üzerinden yapılır. Ardından dosya inceleme sırasını beklemek üzere arşive gönderilir. Sırası gelen dosya Cumhuriyet savcısına tevzi edilir. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı dosyayı inceledikten sonra, dosya tebliğname numarası ile birlikte ilgili Yargıtay ceza dairesine teslim edilir. Söz konusu tüm bu aşamalar uzun sürdüğünden dolayı, bu durum haksız olarak tutuklu bulunan sanıklar açısından büyük mağduriyet teşkil etmektedir.

Durum böyle iken; Yargıtay aşamasına gelen ceza dava dosyalarında,  sanığın salıverilmesi istemi için, dosyanın ilgili daireye gönderilmesinin beklenilip beklenilmemesi meselesi ile karşılaşılmaktadır.

CMK’nın 104/3 maddesinde; “ Dosya bölge adliye mahkemesine veya Yargıtay’a geldiğinde salıverilme istemi hakkındaki karar, bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay ilgili dairesi veya Yargıtay Ceza Genel Kurulunca dosya üzerinde yapılacak incelemeden sonra verilir. “ denilmiştir. Maddenin lafzından da anlaşılacağı üzere, dosyanın Yargıtay’a (İlgili daireye değil) gelmesi salıverme istemi için yeterli olacak, ayrıca dosyanın ilgili daireye gelmesinin beklenilmesi gerekmeyecektir.Dosyanın ilgili daireye gelmesi yönünde herhangi bir ibare bulunmamakta, sadece salıverme istemi hakkında kararın ilgili daire tarafında dosya üzerinden yapılacak incelemeden sonra verilmesi gerektiği belirtilmektedir. Yine aynı madde ’de “ ……..dosya üzerinde yapılacak incelemeden sonra verilir. “ şeklindeki ifade ile salıverme isteminin dosya üzerinden inceleme yapılarak (Yani dosyanın ilk derece mahkemesinden geldiği haliyle) karar verilmesi gerektiği belirtilmiştir.

Sonuç olarak Yargıtay aşamasına gelen ceza dava dosyalarında, dosya henüz ilgili daireye gönderilmeden Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı aşamasında sıra beklemekte olsa dahi, sanığın salıverilmesi isteminin yapılabileceği kanaatindeyiz.

 

T.C. YARGITAY 1. CEZA DAİRESİ E. 2005/3139, K. 2006/79, T. 1.5.2006

ÖZET: Yargıtay’a yapılan tahliye istemleri hakkında CMK.’nun 104/3. maddesi uyarınca dosya üzerinden inceleme ile karar verilmesi gerekir.

DAVA: Hükümlü Ş. U. tarafından gönderilen 25.04.2006 tarihli dilekçe ile yeni TCK’ya göre dosya incelenerek tahliye talep edilmiştir.

2005/506 Esas numaralı emsal dosyadaki tahliye istemi yönünden CMK.’nun 104 ve 105. maddeleri uyarınca görüşü sorulan Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 10.06.2005 tanzim, 13.06.2005 havale tarihli ve 2004/236797-1 sayılı gerekçeli cevabi yazısında sonuç olarak Yargıtay’a yapılan tahliye istemleri hakkında CMK.’nun 104/3. maddesi uyarınca dosya üzerinden inceleme ile karar verilmesi gerektiğinden, aynı kanunun 105. maddesinin ilk derece mahkemelerini ilgilendirip Yargıtay incelemesini kapsamadığından ve istem hakkında Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına görüş bildirme görevinin verilmediğinden bahisle görüş bildirilmediği görülmüştür.

Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının uygun görülen bu mütalaası veçhile, temyiz incelemesi sırası gelmeyen dosya tahliye talebi ile sınırlı olmak üzere incelendi:

SONUÇ: Sanık hakkında hükmolunan ceza miktarına, tutuklulukta geçen süreye göre tahliye isteminin ( REDDİNE ), 01.05.2006 gününde oybirliği ile karar verildi.