Usul Hukukunda Yemin Delili

Yemin Delili, taraflardan birinin davanın çözümünü ilgilendiren bir olayın doğruluğu hususunda, kanunda belirtilen usul ile mahkeme önünde, kutsal sayılan değerlerle teyit eden ve kendisine kesin delil vasfı yüklenmiş sözlü açıklamadır.

HMK.m.225/1 maddesine göre yemin; bütün ispat vasıtalarında olduğu gibi yeminin de konusu davanın çözümü bakımından önem taşıyan, çekişmeli olan ve kişinin kendisinden kaynaklanan vakıalardır HMK.m.225/1

Tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edemeyeceği vakıalar, bir işlemin geçerliliği için, kanunen iki taraflı irade açıklamalarının yeterli görülmediği haller, yemin edecek kimsenin namus ve onurunu etkileyecek veya onu ceza soruşturması ya da kovuşturması ile karşı karşıya bırakacak vakıalar yeminin konusu olamaz (HMK.m.226).

Yemini, kendisine ispat yükü düşen taraf teklif edebilir. Kendisine ispat yükü düşmeyen tarafın, yemin teklif etmesinin hiçbir hukuki sonucu ve yararı yoktur.

Açıklanan nedenle davacı veya davalının iddia ya da savunmasını ispatlamak bakımından vakıa ve delil ilişkisini net biçimde kurmalıdır. Bu bağlamda tarafın  açıkça yemin deliline başvurması mümkündür.

Açıkça yemin deliline başvurmayan tarafın dilekçesinde “sair deliller, her türlü delil, ve sair deliller” gibi ibarelere yer vermesi halinde, bu ibarelerin ilgilinin yemin deliline başvurmuş sayılıp sayılamayacağı ve bu kapsamda hâkimin ispat yükü kendisine düşen tarafa “yemin teklifinde bulunma hakkı”nı hatırlatıp hatırlatılmayacağı noktasında çeşitli görüşler mevcuttur. HMK md 136/2 hükmü nazara alındığında sair deliller, her türlü delil, ve sair deliller” gibi ibareleri kullanmış olması halinde hâkimin taraflara yemin teklif etme hakkını hatırlatmasının mümkün değildir. Nitekim Yargıtay İçtihadı Birleştirme Genel Kurulu 2015/2 Esas 2017/1 Karar sayılı ve 03.03.2017 tarihli kararı ile bu hususu kabul etmiştir.