Resmi Belgeyi Bozmak, Yok Etmek Veya Gizlemek Suçu

TCK’ nın 205. maddesinde “gerçek bir resmi belgeyi”, 208. maddesinde ise “gerçek bir özel belgeyi” bozmak, yok etmek veya gizlemek fiilleri cezalandırılmaktadır.

 

Resmi veya özel bir belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suretiyle var olan bir delil ortadan kaldırılmakta, kamu güvenini kanıtlayan bir vasıtadan yoksun bırakma halini kapsamaktadır.

İlgili suçun maddi konusu resmi veya özel belgelerdir. Öte yandan, bu belgelerin hukuken geçerli ve  gerçek belgeler olması gerekmektedir ki, sahte bir belgenin bozulması, yok edilmesi yahut gizlenmesi bu suçları oluşturmamaktadır. Bu halde ancak şartları oluşturduğu takdirde 281. maddedeki suçun oluşması mümkündür. Aynı şekilde gerçek bir belgenin değiştirilen kısmının bozulması durumunda da ilgili suç oluşmamaktadır.
Bu suçun maddi unsuru ise 205 ve 208. maddelerde belirtilen belgeleri bozmak, yok etmek veya gizlemekten, yani belgeyi kanıtlayıcı amaçlar yönünden kullanılamaz hale getirmekten ibarettir. Bozmak, maddedeki anlamıyla, bir yazının artık belge olarak kabul edilemeyecek şekilde tahrifat yapılmasını ifade etmektedir. Yazının okunamaz hale gelecek şekilde karalanması durumu bu hususun somut bir örneğidir.

Yok etmek fiili bir belgeyi maddi varlığı yönünden ortadan kaldırmaktır.  El yazısı ile yazılmış bir vasiyetnameyi yırtmak buna örnek olarak gösterilebilmektedir.

Gizlemek fiili ise, belgenin maddi varlığını yok etmeden ortadan kaldırmayı ifade etmektedir. Böylece belgenin kullanılması imkansız hale getirilmiş olur.

Bozulan, yok edilen veya gizlenen belge tamamen failin tasarrufu altında ise fiil hukuka aykırı sayılamaz. Kişinin zilyedi olduğu belgeyi ibraz etmek veya iade etmek yükümlülüğü bulunan hallerde ise, böyle bir tasarruf yetkisi söz konusu değildir.

Özel belge yönünden muhafazası ile ilgisi bulunanların rızası, fiilin hukuka aykırılığını ortadan kaldırmaktadır.

Düzenlenen bu suçlar, belge üzerinde tasarruf hakkı bulunan kimsenin, tasarruf imkânından yoksun bırakıldığı, yani belgeden yararlanması imkânı mümkün olmadığı anda tamamlanmış olur. Dolayısıyla bu suça teşebbüs mümkün bulunmaktadır.

Bu suçların manevi unsuru ise kast olup, kastın varlığı için, belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek konusundaki iradeden başka, bir kanıtı ortadan kaldırmak iradesi de aranmaktadır. Bu ikinci durum, maddede söz konusu suçları mala zarar verme suçundan ayırabilmek için kabul edilmektedir. Ne var ki, fail sadece başkasına ait bir şeye zarar vermek maksadıyla hareket ediyorsa ilgili suç oluşmamakta mala zarar verme suçu oluşmaktadır.

 

İlgili suçların varlığı halinde, fail ayrıca başkasının malına zarar verme suçundan dolayı da sorumlu tutulamaz. Suça özelliğini veren tahrip etme, yok etme, bozma gibi fiiller 205 ve 208. maddelerdeki suçlarda da söz konusudur. Buna karşılık yok edilen veya bozulan belge hırsızlık sonucunda ele geçirilmişse, failin her iki suçtan da sorumlu tutulması gerekmektedir.

Öte yandan Kanun, resmi belgeyi bozmak, yok etmek veya gizlemek suçu yönünden failin kamu görevlisi olmasını cezayı ağırlaştıran neden olarak düzenlemiştir.