Oturma Eyleminden Dolayı Uygulanan İdari Para Cezası Nedeniyle İfade Özgürlüğünün İhlal Edilmesi

Olaylar

Başvurucu İlçe Sağlık Müdürlüğünde çalışmakta iken arşiv araştırması ve güvenlik soruşturması nedeniyle işine son verilmiştir. Bunun üzerine başvurucu, Kaymakamlığa yakın mesafede bulunan bir parkta her gün saat 13.00 sıralarında oturma eylemi yapmaya başlamıştır. Kolluk kuvvetlerinin uyarılarına rağmen parkta sloganlar atarak eylemine devam eden başvurucu gözaltına alınmış ve hakkında farklı günlerde gerçekleştirdiği oturma eylemleri nedeniyle 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 32. maddesi uyarınca her bir oturma eylemi için ayrı ayrı idari para cezası uygulanmıştır. Başvurucunun söz konusu idari para cezalarına ayrı ayrı itirazı ilgili sulh ceza hâkimlikleri (hâkimlikler) tarafından farklı tarihlerde kesin olarak reddedilmiştir.

İddialar

Başvurucu, farklı tarihlerde tek başına oturma eylemi yaptığı için hakkında emre aykırı davrandığı gerekçesiyle idari para cezası nedeniyle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğini ileri sürmüştür.

Mahkemenin Değerlendirmesi

Somut olayda idari para cezasına ilişkin tutanaklarda yaptırım konusu eylemin 5326 sayılı Kanun’un 32. maddesine muhalefet (emre aykırı davranış) şeklinde belirtildiği ve söz konusu tutanaklarda başvurucunun eylemine dair bir açıklama yapılmadığı görülmüştür.

Somut olayda Kaymakamlık tarafından art arda ve farklı tarihlerde, ilçe sınırları içinde gerçek ve tüzel kişiler tarafından yapılacak etkinlikleri yasaklayan bir karar alındığı görülmüştür. Bununla birlikte gerek başvuru formu ve evraklarında gerek idari para cezalarına itiraz dosyalarında söz konusu yasaklama kararlarının ilan edildiğine dair bir bilgi bulunmamaktadır. Kaymakamlık tarafından gönderilen cevap yazısında da yasaklama kararlarının ne zaman yürürlüğe girdiğine, halka duyurulup duyurulmadığına ve duyurulmuşsa bunun hangi vasıtalarla yapıldığına dair bilgi verilmemiştir. Yine kaymakamlığın resmî internet sitesinde de söz konusu yasaklama kararlarına dair herhangi bir veri bulunmamaktadır.

Buna karşın somut olaylarda hâkimliklerin oturma eylemi yapan başvurucunun eylemini sona erdirmesi için yapılan ihtarlara uymamasını 5326 sayılı Kanun’un 32. maddesinde düzenlenen emre aykırılık kabahatinin oluşmasında yeterli kabul ettiği görülmektedir. Hâkimlikler söz konusu kararlarında anılan Kanun gereğince emre aykırı davranış kabahatinin oluşması için gereken unsurlardan olan daha önceden ilan edilmiş bir emrin varlığı ve kişilerin bu emre aykırı davranışlarının tespiti hususlarında herhangi bir değerlendirmede bulunmamıştır.

Somut olayda ise başvurucunun eylemlerini gerçekleştirdiği tarihlerde usulüne uygun şekilde ilan edilmiş bir emrin bulunmadığı anlaşılmıştır. Dolayısıyla anılan Kanun’da yer alan emre aykırı davranışa ilişkin hükmün unsurları oluşmaksızın uygulanmasının başvurucunun eylemi bakımından kanunilik unsurunu taşımadığı sonucuna varılmıştır.

Anayasa Mahkemesi açıklanan gerekçelerle ifade özgürlüğünün ihlal edildiğine karar vermiştir.