Muris Muvazaası (Mirastan Mal Kaçırma) Davası

MURİS MUVAZAASI (MİRASTAN MAL KAÇIRMA) DAVASI NEDİR?

Muvazaa, tarafların üçüncü kişileri aldatmak amacıyla aralarında gerçek iradelerine uymayan, görünüşte geçerli olmasına rağmen, kendi aralarında hüküm ifade etmeyen bir sözleşme yapma konusunda anlaşmalarıdır. Mesela, mirastan mal kaçırmak amacıyla üzerindeki taşınmazları üçüncü kişilere tapuda satış yoluyla devreden ancak satış karşılığı para almayan miras bırakan muvazaalı işlem yapmıştır. Çünkü, tarafların görünüşte yaptığı satış işleminin amacı mirastan mal kaçırmayı gizlemektir. Bu nedenle, görünüşte yapılan satış işlemi de tarafların kendi aralarında gizli olarak (sözlü veya yazılı) yaptıkları sözleşme de geçersizdir.

Bu gibi durumlarda, miras hakkı çiğnenen tüm mirasçılar miras bırakanın muvazaalı işlemlerinin geçersizliğini ve buna dayanak oluşturulan işlemlerin iptalini muris muvazaası davası ile talep edebileceklerdir.

MURİS MUVAZAASI (MİRASTAN MAL KAÇIRMA) DAVASININ ŞARTLARI NELERDİR?

Muris muvazaasının söz konusu olması için aşağıdaki unsurlar bir arada olmalıdır:

Görünüşte sözleşme

Muvazaalı işlemlerde görünüşte sözleşme miras bırakanın mirasçıları miras haklarından mahrum bırakmak amacıyla yaptığı, gerçek iradesi ile örtüşmeyen ve hüküm ve sonuç doğurmayan sözleşmelerdir. Resmi şekilde yapılan satış veya ölünceye kadar bakma sözleşmesi muris muvazaasındaki görünüşteki işlemidir.

Gizli sözleşme

Muris muvazaasındaki gizli işlem, miras bırakan ile mallarını bağışladığı kişi arasındaki; mirasçılardan gizli tutulan bağış sözleşmesidir. Gizli işlem gerekli şekil şartlarını taşıması durumunda kural olarak geçelidir. Ancak çok sık karşımıza çıkan, mirasbırakanın taşınmazını bağışlaması ancak mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla satış yolu ile devretmesi durumunda yapılan bağış sözleşmesi (gizli işlem) gerekli şekil koşullarını sağlamadığından geçersiz olacaktır.

Muvazaa sözleşmesi

Miras bırakan ile muvazaalı işlemin karşı tarafı olan kişi arasında bir muvazaa sözleşmesi bulunmaktadır. Bu kişiler görünüşteki işlemin geçerli olmadığı, yalnızca mirasçıları aldatmak amacıyla yapıldığı konusunda anlaşmaktadır.

Mirasçıları aldatma kastı

Muvazaalı işlemin bir tarafı miras bırakan olmakla birlikte diğer tarafı mirasçılardan biri olabileceği gibi üçüncü bir kişi de olabilir. Burada miras bırakanın kastı mal kaçırmak istediği mirasçıları aldatmak olmalıdır.

MURİS MUVAZAASI (MİRASTAN MAL KAÇIRMA) DAVASI NASIL KAZANILIR?

Mal kaçırma davasını kazanan var mı diye düşünüyor olabilirsiniz. Muris muvazaası davasında ön önemli konu ispattır. İddialarınızı ispatladığınız ölçüde davanız lehinize sonuçlanacaktır. Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulu Kararı’na göre muris muvazaası davalarında mirasçılar, miras bırakanın halefi olarak değil de kendi haklarına dayanarak dava açtıkları için iddiasını tanık dahil her türlü delille kanıtlayabilecektir.

Buna göre özel olarak ispat araçları belirtilmeyen meseleler hukuka uygun her türlü delille ispat edilebilir. Mirastan mal kaçırma davası için özel olarak gösterilen muris muvazaası ispat araçları söz konusu olmadığı için mirasçılar burada her türlü ispat aracı kullanabilir. Burada öncelikle ispat edilmesi gereken husus; miras bırakanın davacı mirasçıyı miras hakkından yoksun bırakmak amacıyla gerçekte bağışlamak istediği taşınmazını satış gibi göstererek temlik etmiş olmasıdır. Ölünceye kadar bakma sözleşmelerinde de öncelikle miras bırakanın bakıma ihtiyacı olmadığının, taşınmazını temlik alanın da miras bırakana bakmadığının, asıl amacın mal kaçırmak olduğunun ispat edilmesi gerekmektedir.

MURİS MUVAZAASI NASIL TESPİT EDİLİR?

Miras bırakanın gerçek iradesinin araştırılması noktasında tanık delili büyük önem arz etmekte olup ayrıca Yargıtay içtihatları ile şekillenen bir takım ölçütler bulunmaktadır:

Satış bedeli ile taşınmazın gerçek değeri arasındaki fark,
Murisin ve miras bırakanın ekonomik durumu,
Aile ilişkileri,
Bölgenin gelenekleri,
Psikolojik nedenler,
Terekeden satış parasının çıkıp çıkmadığı bu ölçütlerden bazılarıdır.

Bu tür davalarda temlikin mirasçılardan mal kaçırmak amacıyla yapıldığı, asıl amacın bağış olduğu, miras bırakanın mallarını satmaya gereksiniminin bulunmadığı; taşınmazın devredildiği üçüncü kişinin (muris muvazaası davasının davalısı) taşınmazı alım gücünün bulunmadığı; miras bırakanın taşınmazı satmak için makul nedenlerinin bulunmadığı gibi hususların kanıtlanması gerekmektedir. Muris muvazaası iddiasının ispatı; tanık, bilirkişi, keşif ve her türlü yasal delille mümkündür.

MURİS MUVAZAASI (MİRASTAN MAL KAÇIRMA) DAVASININ SONUÇLARI NELERDİR?

Miras hakkı anlatılan şekilde ihlal edilen kişiler için uygulamada muris muvazaa davası açabilmektedir. Mirastan mal kaçırıldığını düşünen mirasçıların izlemesi gereken yegane yol budur. Muris muvazaası davası, içerisinde birçok farklı davayı barındıran üst bir davadır

Mirastan mal kaçırma sebebiyle oluşan taşınmazlara ilişkin hak kaybının giderilebilmesi için tapu iptal ve tescil davasının açılması gerekmektedir. Miras bırakan (muris) muvazaasında mirasçılar, miras bırakanın üçüncü kişilerle anlaşarak haklarını zedeleyecek şekilde haksız bir işlem yaptığı gerekçesi ile bu işlemden zarar gören kişi olarak muvazaalı işlemin geçersizliğinin tespitini ve bu işleme dayanılarak yapılan yolsuz tescilin (oluşturulan tapu kaydının) iptalini isteyebilmektedirler.

Yapılan yargılama sonucunda miras bırakan tarafından yapılan satış işleminin muvazaalı olduğunun tespit edilmesi halinde, tapuda yapılan temlik işleminin iptaline karar verilecek ve bu karar geçmişe etkili olarak hüküm ve sonuç doğuracaktır. Dolayısıyla söz konusu satış işlemi hiç olmamış gibi yasal mirasçılar, miras konusu taşınmaz üzerinde hak sahibi olacaklardır.

Muris muvazaası davası görüldüğü üzere kapsamlı bir davadır. Belirli bazı önemli ispat araçlarının hazırlanarak mahkemeye sunulmasının yanında tapuda bazı işlemlerin gerçekleştirilmesini gerektirir. Mülkiyet hakkı gibi önemli bir hakkın korunmasını amaçlar.

Bu kapsamda mirastan mal kaçırma ile ilgili uyuşmazlıklarda tecrübe sahibi bir miras avukatının hukuki yardımının talep edilmesi kişinin yararına olacaktır.