Kira Sözleşmeleri ve İspat Sorunu

 

KİRA SÖZLEŞMELERİ HAKKINDA

Kira sözleşmesi TBK 299

Kira sözleşmesi, kiraya verenin, bir şeyin kullanılmasını veya kullanmayla birlikte ondan yararlanılmasını kiracıya bırakmayı, kiracının da buna karşılık kararlaştırılan kira bedelini ödemeyi üstlendiği sözleşmedir.

Yaşadığımız toplum göz önünde bulundurulduğunda ise kira sözleşmelerine ilişkin ciddi sorunlarla karşı karşıya kalındığı ve dikkat edilmesi gereken hususlar gözardı edildiğinde daha da kalınacağı gerçeğini gözler önüne sermektedir.

Kira Sözleşmesinin Şekli

Kural olarak kira sözleşmesi bir şekle tabii değildir. Dolayısıyla Kira sözleşmesi yazılı yapılmak zorunda olmayıp sözlü de yapılması mümkündür. Ancak bu hususta kira sözleşmesine ilişkin bilgilerin herhangi bir uyuşmazlık karşısında ispatı açısından yazılı yapılmasında fayda olduğu açıktır.

Kira Sözleşmesinin İspat Şekli

Yukarıda da izah olunduğu gibi kira sözleşmesinin sözlü yapılmasında bir behis olmamakla kira ilişkisinin varlığının ispatı sözlü kira akitlerinde önem kazanmaktadır.

Yine söz konusu sözleşmenin ispatı açısından noterce düzenlenmiş veya onaylanan kira sözleşmesi,  imza inkarı yapmak mümkün olmayacağından kira ilişkisini inkar etmekte mümkün değildir.

Ancak  imza inkarı halinde bilirkişi aracılığıyla imza incelemesi yaptırılması ve  varılacak neticeye göre  çözümlenmesi gerekir.

Sözleşme yazılı olupda kiracı duruşmaya gelmez ise HMK 171 (HUMK 234) maddesi hükmüne göre  davalının isticvap edilerek davacı tarafından ibraz edilen sözleşme altındaki imzanın kendisine ait olup olmadığının sorulması gerekir

İstiçvap davetiyesine Duruşmaya gelmemesi halinde davacı tarafından davaya dayanak yapılan kira sözleşmesi altındaki imzanın kendisine ait olduğunu kabul etmiş sayılacağının ve mevcut delillere göre karar verileceği mutlaka yazılması gerekir

Kira Sözleşmesi Sözlü Yapılmış Olması Halinde

Bu durumda ise kira sözleşmesinin varlığı, davacı tarafından kanıtlanması gerekir.Kira ilişkisinin varlığı HMK 200 (HUMK 288) Maddesine göre çözümlenir.Yıllık kira miktarına göre  tanık dinlenip dinlenmeyeceği üzerinde durulur.

Yıllık kira miktarı, tanık dinleme sınırının:

• altında ise tanık dinleme olanağı vardır.
• üzerinde ise tanık dinlenmez. Davacının davalıya yemin teklif etme hakkı bulunduğundan sorun sadece yemine göre çözümlenir

Kira Başlangıcı  Ve Süresi Konusunda Anlaşmazlık Olması Halinde

Yazılı belge varsa bunun aksi yine yazılı belge ile ispatlanacağından aynı kuvvette yazılı belge istenir.

Sözlü akitte ise başlangıç ve süresi yönünden tarafların her zaman tanık dinletme imkanları vardır (İspat için kiracının kiralık mecuru kullandığı döneme ilişkin elektrik doğalgaz ve su abonman tarihlerden yararlanılabilir).

Davacının kira başlangıç tarih ve süresi olarak bildirdiği tarihe davalının karşı çıkması halinde ispat külfeti davacıda olduğundan davacı bu iddiasını kanıtlamak zorundadır. Davacı kanıtlayamadığı takdirde davalının bildirdiği tarih ve süreye itibar etmek gerekir

Sözlü Kira Akdinde Kira Bedeli Konusunda Uyuşmazlık Çıkması Halinde

Sorun yine HMK 200 (HUMK 288) maddesi göz önünde bulundurularak çözümlenir.

Yıllık kira miktarı tanık dinleme sınırının;

• altında ise tanık dinlenebilir.
• üzerinde ise tanık dinlenemez. Yemin ettirmek suretiyle çözümlenebilir. Ancak HMK 200/2 (HUMK 289 maddesi) uyarınca muvafakat edilmesi  halinde tanık dinlenebilir