İFANIN İMKANSIZ HALE GELİP GELMEDİĞİ HUSUSU ARAŞTIRILARAK SONUCUNA GÖRE BİR HÜKÜM KURULMASI GEREĞİ

T.C YARGITAY 13.Hukuk Dairesi Esas: 2017/ 3657 Karar: 2018 / 10801 Karar Tarihi: 19.11.2018

ÖZET: Mahkemece dosya içerisindeki belgeler, trafonun taşındığı yerin imar planının iptal edilmiş olması durumu ve sözleşme hükümlerinin, yukarıda açıklanan TBK’nın ilgili 136.madde hükmü de dikkate alınmak suretiyle ifanın imkansız hale gelip gelmediği hususu araştırılarak sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.

(6098 S. K. m. 136)

Dava: Taraflar arasındaki teminat mektubunun iadesi davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın kabulüne yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davalı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü.

Davacı, davalı ile aralarında … ili, … ilçesi, 3007 ada – 23 parselde bulunan trafonun 3007 ada 3 parsele taşınması için 151.117,76 TL bedelli, 05/11/2009 onay tarihli 6 ay süreli protokol imzalandığını, protokol gereği üzerine düşen yükümlülüğün trafonun deplase edileceği 3 nolu parselde trafo yeri olarak tüm masrafları karşılamak ve … adına tapu tahsisi ve tescilini yapmak olduğunu, ancak trafo deplase işlemlerinin yapılması sırasında … Belediyesi’ne yapılan itiraz üzerine Belediye tarafından 3 nolu parsel üzerine trafo konulmasına izin verilmediğinden trafo merkezinin imar planında tahsis edilen … arazisi üzerine tesis edilerek deplase işleminin gerçekleştirildiğini, davalının bunu kabul ettiğini, ancak yeni trafo yeri mülkiyetinde bulunmadığından ana protokolün 14. Maddesine göre tüm masrafların talep sahibi olarak kendisi tarafından karşılanarak, kamulaştırma işlemlerinin … tarafından yapılması için ek protokol yaptıklarını, ana sözleşmenin 6.maddesi gereği edimlerine teminat olarak … Bankası … Şubesince düzenlenmiş 31/12/2009 tarihli 606421 numaralı 16.000,00 TL bedelli kesin ve 13/12/2012 tarihine kadar süreli teminat mektubunu davalı kuruma verdiğini, protokolde trafo yerinin … Genel Müdürlüğü adına tescil edilmesinden sonra davalıya vermiş olduğu teminat mektubunun iade edileceğinin kararlaştırıldığını, davalı kurumun 15.11.2012 tarihli yazı ile … arazisi üzerine deplase edilen trafo yerinin bulunduğu bölgede imar uygulaması sonuçlanmadığından trafo yerinin tapusunun alınamadığını, tapu devir işlemlerinin sonuçlanmasına kadar teminat mektubunun yenilenmesini ve süresiz ibareli bir mektup ile değiştirilmesini, aksi takdirde mevcut mektubun nakde dönüştürüleceğini ihtar ettiğini, tazminat mektubunu bugüne kadar iki kez süresini uzattığını, artık mektubun iadesi gerektiğini, sözleşme gereği başlatılan kamulaştırma işlemlerinin sonuçlanmamasının kendisinden kaynaklanmadığını, sözleşmede yer alan ”taşınmazın tesciline kadar” hükmünün kendisinden kaynaklanmayan nedenle ifasının imkansız hale geldiğini ve imkansızlık halini davalının kabul ettiğini, BK. 136. Madde hükmü gereği borcun ifası imkansız hale gelirse borçlunun sorumluluktan kurtulacağını, davacının davalıyı zarara uğratması ihtimalinin de söz konusu olmadığını belirterek, öncelikle … Bankası … Şubesince düzenlenmiş 31/12/2009 tarihli 606421 numaralı 16.000,00 TL. bedelli teminat mektubunun nakde çevrilmesinin önlenmesine, mektubun iadesi ile taraflar arasındaki 05/11/2009 tarihli protokolün tarafların edimini yerine getirmesi nedeniyle sona ermiş olup, bu durumun tespiti ile protokol ve ekinin ileriye dönük olarak feshine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

Davalı, teminat mektubunun iade edilmemesinin nedeninin davacının protokole uygun olarak trafonun taşındığı yerin … adına tescilini sağlamamış olması olduğunu, bunun davacının yükümlülüğünde olduğunu savunarak, davanın reddini dilemiştir.

Mahkemece davanın kabulüne, … Bankası … Şubesince düzenlenmiş 31/12/2009 tarihli 606421 numaralı 16.000,00 TL bedelli teminat mektubunun davacıya iadesine, karar verilmiş; hüküm, davalı tarafından temyiz edilmiştir.

Dava, davacının davalı ile imzaladıkları 05.11.2009 tarihli protokol gereği vermiş olduğu teminat mektubunun, ifanın kendisinden kaynaklanmayan nedenlerle imkansız hale geldiği iddiasıyla iadesine ilişkindir. Davalı davanın reddini dilemiştir. Mahkemece; ”.. taşınmazın mülkiyeti hazineye ait olduğundan tescil işlemlerinin … ve davalı … arasında çözümlenmesi gereken bir konu olup davacı protokol gereği kendi üzerine düşen edimini yerine getirdiğinden teminat mektubunun davacıya iadesi gerektiği..” gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.

Dava tarihinde yürürlükte bulunan 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun ”ifa imkansızlığı” başlıklı 136.maddesi; ”Borcun ifası borçlunun sorumlu tutulamayacağı sebeplerle imkânsızlaşırsa, borç sona erer.” şeklindedir. Dosyadaki belgelerin incelenmesinde davacı tarafın trafoyu taşıdığı hazineye ait 1482 parsel sayılı taşınmazı kapsayan imar uygulaması yapılmasına ilişkin … Belediye Encümeni’nin 29/12/2010 tarih ve 295 sayılı kararının iptali istemiyle … 1.İdare Mahkemesi’nde dava açıldığı, İdare Mahkemesi’nin 21.06.2012 tarih 2011/854 esas 2012/647 karar sayılı ilamıyla dava konusu imar işleminin iptaline karar verildiği ve kararın, temyizi üzerine Danıştay 6.Dairesi’nin 17.06.2015 tarih 2012/6778 esas 2015/4360 karar sayılı ilamıyla onanmasına karar verildiği ve bu şekilde kesinleştiği anlaşılmıştır. Davacı taraf bu sebeple trafonun taşındığı yerin tapusunun anlaşılan şekilde … Genel Müdürlüğü adına tescilinin yapılamadığını ve ifanın kendisinden kaynaklanmayan sebeple imkansız hale geldiğini beyan ederek eldeki davayı açmıştır. Taraflar arasında imzalanan ek protokolde her ne kadar kamulaştırma işlemlerinin tamamlanarak yeni trafo yerinin … Genel Müdürlüğü adına tescil edilmesinden sonra teminat mektubunun iade edileceği düzenlenmişse de; mahkemece dosya içerisindeki belgeler, trafonun taşındığı yerin imar planının iptal edilmiş olması durumu ve sözleşme hükümlerinin, yukarıda açıklanan TBK’nın ilgili 136.madde hükmü de dikkate alınmak suretiyle ifanın imkansız hale gelip gelmediği hususu araştırılarak sonucuna göre bir hüküm kurulması gerekirken, eksik incelemeyle yazılı şekilde davanın kabulüne karar verilmiş olması usul ve yasaya aykırı olup, bozmayı gerektirmiştir.

Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz edilen kararın davalı yararına BOZULMASINA, peşin alınan harcın istek halinde iadesine, HUMK’nun 440/I maddesi uyarınca tebliğden itibaren 15 gün içerisinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 19/11/2018 gününde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)