İcra Ve İflas Kanunu Uyarınca Menfi Tespit Davası Sonuçları

MENFİ TESPİT DAVASI SONUÇLARI

1. Menfi Tespit Davasının Alacaklı Lehine Sonuçlanması

Dava alacaklı lehine sonuçlanırsa yani reddedilirse , takibe konu alacağın dayandığı hukuki ilişkinin mevcut ve geçerli olduğu kesin hükümle belirlenmiş olur . Dava takipten önce açıldıysa , alacaklı elde ettiği ilamla ilamlı icra yoluna başvurma imkânı kazanır .  

Eğer dava reddedilirse , borçlunun alacağın yüzde on beşinden aşağı olmamak üzere gösterilecek teminat karşılığında aldığı ihtiyati tedbir kararı kalkar . Yargıtay’a göre bunun için ilamın kesinleşmesine gerek yoktur . Menfi tespit davası sebebiyle alacaklı alacağına geç ulaştığından borçlu aleyhine dava konusu meblağın %20’si tutarında tazminata hükmedilir . Böyle bir tazminat hükmedilebilmesi için borçlunun menfi tespit davası ile ihtiyati tedbir kararı alarak icra takibini durdurmuş ya da icra dairesindeki paranın alacaklıya ödenmesine engel olmuş olması gerekir . Böyle bir ihtiyati tedbir kararı alınmamışsa alacaklının zararı da olmayacağından borçlu aleyhine %20’lik tazminata hükmedilmez . 

1. Menfi Tespit Davasının Borçlu Lehine Sonuçlanması

Davacı borçlu icra takibi sırasında ya da sonrasında açtığı menfi tespit davasını kazanırsa , başka bir ifadeyle mahkeme davacının davalıya borcu olmadığını tespit ederse , icra takibi ve yapılmışsa haciz işlemi hukuka aykırı hale gelir . Davanın kabul edilmesiyle borçlu lehine kesin hüküm meydana gelir . Çünkü bu dava genel hükümlere göre çözülür . Bu sebepten ötürü taraflar aynı konuya dayanarak yeni bir dava açamaz . Davanın borçlu lehine hükme bağlanması üzerine takip derhal durur . Davacının hiç borcu olmadığına karar verilirse icra tamamen , kısmen borçlu olduğuna karar verilirse kısmen eski hale iade edilir . Kesinleşen ilamın icra dairesine ibraz edilmesi halinde , icra müdürü eski hale iade işlemlerini kendiliğinden yapar . Davanın borçlu lehine sonuçlanması halinde , verilen ihtiyati tedbir kararları ortadan kalkar . İcra veznesindeki para borçluya verilir . Bunun için ilamın kesinleşmesi gerekmez . Ancak ihtiyati tedbir dolayısıyla yatırdığı teminatı borçlu , ilamın kesinleşmesi halinde alabilir . Davanın borçlu lehine sonuçlanmasının bir diğer sonucu ise alacaklının tazminatla karşılaşabilmesidir . Borçluyu menfi tespit davası açmaya zorlayan takibin haksız ve kötü niyetli olduğu anlaşılırsa , talebi üzerine , borçlunun dava sebebi ile uğradığı zararın da alacaklıdan tahsiline karar verilir . Takdir edilecek zarar , haksızlığı anlaşılan takip konusu alacağın yüzde yirmisinden aşağı olamaz . Maddeden de anlaşılacağı üzere icra takibinden önce açılan menfi tespit davalarında borçlu lehine böyle bir tazminata hükmolunamaz . 

Yargıtay 7. HD. ,E. 2012/4217K. , 2013/174 , T. 17.1.2013 ; 

‘’İcra ve İflas Kanunu’nun 67/2. maddesi icra takibin haksız ve kötü niyetli olması halinde alacaklı aleyhine tazminata hükmedileceğini hükme bağlamaktadır. Anılan kanun hükmü uyarınca davacı lehine tazminata hükmedilebilmesi için davalı/alacaklı tarafından yapılan icra takibinin haksız olmasının yanı sıra takibin kötü niyetle yapılması da şarttır. Eldeki davada davalının kötü niyetli olduğunun ispat edilemediği anlaşılmaktadır. Hal böyle olunca davalının kötü niyetinden söz edilemez ve onun aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilemez. Mahkemece değinilen bu yön göz ardı edilerek davalı aleyhine kötü niyet tazminatına hükmedilmiş olması usul ve yasaya aykırı olmakla bozmayı gerektirmiştir.’’