İcra Hukukunda Taşınır Satışı ve Prosedürü

PARAYA ÇEVİRME (SATIŞ)
İcra takibinin üçüncü safhasını haczedilen malların paraya çevrilmesi oluşturur. İcra müdürlüğünce haczedilen taşınır ve taşınmazlar alacaklının haciz talebi üzerine satılarak paraya çevrilir.

Satış isteme hakkı kural olarak kesin haciz sahibi alacaklıya aittir. Geçici haciz sahibi olan alacaklının İİK’ nın 108. maddesindeki hükmü gereğince satış talebinde bulunma hakkı yoktur. Alacaklı veya borçlunun da satış istemesi mümkündür. Ayrıca, İİK’nun 113. maddesinin ikinci fıkrasına göre, icra müdürü de kıymeti süratle düşen yahut muhafazasının masrafı yüksek olan malların satılmasına her zaman karar verebilir. Böyle bir durumda haczin geçici veya ihtiyati haciz olmasının önemi bulunmamaktadır. (İİK m. 108, II).
Alacaklının satış isteme hakkı belli bir süre ile sınır getirilmiştir. Alacaklı, taşınırlar için hacizden itibaren 6 ay, taşınmazlar için 1 yıl içinde satış istemelidir. Satış isteme süresi kesin haciz tarihinden başlamaktadır. Satış talebi yazılı olabileceği gibi sözlü olarak da yapılabilir.(İİK. m. 106). Bir malın satılması kanuni süre içinde istenmez veya icra müdürü tarafından verilecek karar gereği gerekli gider on beş gün içinde depo edilmezse veya talep geri alınıp da kanuni süre içinde yenilenmezse o mal üzerindeki haciz kalkar. Hacizli malın satılması yönündeki talep bir defa geri alınabilir. Haczedilen resmi sicile kayıtlı malların, icra dairesiyle yapılacak yazışmalar sonucunda haczinin kalktığının tespit edilmesi hâlinde, sicili tutan idare tarafından haciz şerhi terkin edilir ve işlem ilgili icra dairesine bildirilir. Haczin kalkmasına sebebiyet veren alacaklı o mala yönelik olarak, haczin konulması ve muhafazası gibi tüm giderlerden sorumludur. (İİK m.110).

Taşınırların Satışında ise satış talebinden itibaren iki ay içinde, açık artırma veya İİK nın 119. maddesinde belirtilen durumlarda pazarlık yoluyla yapılır.

İcra müdürü satış talebi üzerine bir satış kararı verir. Bu kararda satışın yapılacağı gün, yer ve satışın ne şekilde yapılacağı belirlenir. Taşınır satışlarında satış ilanının borçluya tebliği zorunlu bulunmamaktadır. Yine icra müdürlüğünce satışın gazete ile ilan edilip edilmeyeceği veya ilanın ulusal ya da mahalli gazetede yapılması konularında tarafların menfaati dikkate alınarak bir karar verir. Satışın ulusal gazetede ilanına karar verilmesi halinde ilan yapılan gazetenin satış talebi tarihi itibariyle tirajının 50.000’in üzerinde olması gerekir. (İİK. m. 114). Satış ilanı 6 Ocak 2013 ten itibaren elektronik ortamda da yapılacaktır.
Satış kararıyla beraber icra müdürü satışa ilişkin bir de şartname düzenler.

Açık artırmaya elektronik ortamda teklif verme yoluyla başlanır. Elektronik ortamda teklif verme, birinci ihale tarihinden on gün önce başlar, ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer; ikinci ihalede ise elektronik ortamda teklif verme birinci ihaleden sonraki beşinci gün başlar, en az on gün sonrası için belirlenecek ikinci ihalenin tamamlanacağı günden önceki gün sonunda sona erer. Elektronik ortamda verilecek teklifler haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde ellisinden az olamaz; teklif vermeden önce, haczedilen malın tahmin edilen kıymetinin yüzde yirmisi nispetinde teminat gösterilmesi zorunludur. Satışa çıkarılan taşınır üzerinde hakkı olan alacaklının alacağı yukarıdaki fıkrada yazılı oranda ise artırmaya iştiraki halinde ayrıca pey akçesi ve teminat aranmaz(İİK. m. 114).

Birinci ve ikinci ihale icra memuru tarafından, ilanda belirlenen yer, gün ve saatte, elektronik ortamda verilen en yüksek teklif üzerinden başlatılır. Satışa çıkarılan mal üç defa bağırılmasının akabinde, elektronik ortamda verilen en yüksek teklif de değerlendirilerek, en çok artırana ihale edilir. Şu kadar ki, artırma bedelinin malın tahmin edilen bedelinin yüzde ellisini bulması ve satış isteyenin alacağına rüçhanı olan diğer alacaklar o malla temin edilmişse bu suretle rüçhanı olan alacakların toplamından fazla olması ve bundan başka paraya çevirme ve paraların paylaştırılması masraflarını aşması gerekir. Birinci ihalede, alıcı çıkmazsa veya ihale için gerekli olan miktara ulaşılmazsa satış icra memuru tarafından geri bırakılır. İkinci ihalede, alıcı çıkmazsa yahut bu maddede yazılı şartlar gerçekleşmezse satış talebi düşer (İİK. m. 115).
Her iki ihalede de satış ve paylaştırma giderlerinin mutlaka karşılanması gerekmektedir.