Hakısz Fiil Nedeniyle Maddi Tazminat Davası

Haksız Fiil Nedeniyle Maddi Tazminatın kapsamı, niteliği veya nasıl belirleneceği önemli bir konudur. Tazminat, hukuka aykırı bir eylem (haksız fiil) sonucunda meydana gelen maddi veya manevi zarara karşılık olarak ödenen bedel, zarar ödencesidir.

Ankara Tazminat Avukatı – Tazminat, zararların giderilmesini amacıyla sorumlu tarafından zarar görene ödenen veya mahkeme tarafından ödenmesine karar verilen para bir değer veya edimdir.

Tazminat, maddi ve manevi olmak üzere ikiye ayrılır. Maddi tazminat; hukuka aykırı davranışa maruz kalan kişinin mal varlığında oluşan eksilmenin karşılığıdır. Manevi tazminat ise; hukuka aykırı davranış ile kişilik hakları ihlal edilen kişinin çektiği acının, ıstırabın ve ruhsal çöküntünün kaşlığıdır.

Maddi Zarar Nedir? Maddi Tazminat Nasıl Belirlenir?
Maddi zarar, zarar verici eyleme maruz kalan kişinin malvarlığında zarar verici eylem sonucu meydana gelen durum ile bu eylemden önce mevcut olan durum arasındaki farktır. Malvarlığındaki bu eksilmenin haksız eyleme bağlı ve gerçek olması gerekir.

Maddi zarar iki çeşittir:

Fiili zarar(Malvarlığındaki aktif azalma),
Yoksun kalınan kar(Fiil olmasaydı malvarlığında meydana gelebilecek çoğalma)
Zarar somut ve belirlenebilir ise davacının işi kolaydır. Yoksun kalınan karın belirlenmesinde ise güçlük olabilir. Zararın gerçek miktarının tespit edilemediği durumlarda davacının ispat yükü hafiflemekte, zararın saptanması hâkime kalmaktadır. Hâkim, olayların normal akışını, zarar görenin ekonomik ve sosyal durumunu, aldığı tedbirleri göz önünde koyarak zarar miktarını hakkaniyete uygun takdir eder.

Maddi Zarar Hangi Tarihlere Göre Hesaplanır?
Uygulamada kural olarak, zarar verici olayın gerçekleştiği tarihe göre hesaplanır. Zararın gerçekleştiği tarih ile karar tarihi arasında ortaya çıkan zarar ise faiz ile karşılanır.

Zarardan İndirilmesi Gereken Faydalar Nelerdir?
Haksız fiil sonucu zarar gören kişinin bazen malvarlığında bir artışın meydana gelmesi de mümkündür. Bu durumda net zararı bulmak için, haksız fiil sonucu malvarlığındaki artış miktarının brüt zarar miktarından düşülmesi gerekir. Örneğin, 20.000TL’lik araç trafik kazası sonucunda tamamen hasara uğrayıp, hurdası 5000TL’ye satılmışsa, burada hurda değeri zarardan düşülerek gerçek zarar 15.000TL olarak bulunur.

Haksız fiillerde önce zarar(indirim sebepleri de gözetilerek) sonra tazminat hesaplanır. Örneğin, zarar miktarından karşı tarafın kusuru, sonra da sigorta tarafından yapılan ödeme düşüldükten sonra kalanının tahsiline karar verilir.

Maddi Tazminatın Belirlenmesi
Zarar belirlendikten sonra olayın özellikleri değerlendirilerek tazminatın belirlenmesi gerekecektir. TBK’nun 51.maddesine göre hâkim tazminatın kapsamını ve ödenme biçimini, durumun gereğini ve özellikle kusurun ağırlığını göz önüne alarak saptanacağı belirtilmiştir. TBK’nun 52.maddesinde ise, tazminattan indirim nedenleri düzenlenmiştir. Bu hususlar da dikkate alınarak maddi tazminat belirlenecektir.

Maddi Tazminattan İndirim Nedenleri Nelerdir?
Zarar verenin kusurunun hafifliği veya ek kusuru(TBK 51/1 M)
Zarar görenin zarara rızası(TBK 52/1M)
Zarar görenin müterafik kusuru(TBK 52/1 m)
Tazminat nedeniyle zarar görenin mali durumunun kötüleşmesi(TB 52/2 m)
Olayın özelliklerinden kaynaklanan nedenler
a)Umulmayan olaylar

b)Zarar görenin bünyevi istidadı

c)Zayıf illiyet bağı

d)Hatır taşıması

Haksız fiil nedeniyle zarar gören kişiler bu zararlarının karşılanması amacıyla zarar veren aleyhine tazminat davası açabilirler. Tazminat davaları nasıl ve neden açılabilir diye merak edenlerin öncelikle hangi tür tazminat davası açacağı hususunu bilmeleri gerekir. Kişilik hakları saldırıya uğrayanlar manevi tazminat davaları açabilirken, maddi bir kayba uğranması durumunda ise maddi tazminat davası açma hakları doğar. Tazminat davalarında, dava gerekçeleri, deliller, gerek görülmesi halinde bilirkişi incelemeleri dava sonucunu belirleyeceğinden profesyonel hukuki yardım alınması uygun olacaktır.