Göçmen Kaçakçılığı Suçu ve Cezası

Göçmen kaçakçılığı suçu seçimlik hareketli bir suç olup madde sayılan hareketlerden birinin gerçekleşmesiyle suç oluşmaktadır. Yasal olmayan yollar kullanılarak bir yabancının ülkeye sokulması, yasal olmayan yollar vasıtasıyla bir yabancının ülkede kalmasına imkan sağlanması veya yasal olmayan yollar ile Türk vatandaşı ya da bir yabancının yurt dışına çıkmasına imkan sağlanması halinde göçmen kaçakçılığı suçunu oluşacaktır. Suç serbest hareketli bir suç olup,  bir kişinin ülkede kalmasına imkan sağlamak iki tür halde mümkün olabilmektedir: Kişi, ülkeye usulüne uygun olarak girmemiş ve bir başkası tarafından himaye altına alınmış olabileceği gibi kişi ülkeye usulüne uygun olarak girmesine rağmen ülkede kalmak için gerekli izinler alınmamış ve birisi tarafından kişiye kalacak yer sağlanmış , sahte kimlik verilmiş olabilir.

Göçmen kaçakçılığı suçunun manevi unsuru ise seçimlik hareketlerden birinin gerçekleştirilmesinin amacı ise doğrudan ya da dolaylı olarak maddi bir yarar elde etmek olmasıdır. Bu nedenle suç yalnızca özel kast ile işlenebilmektedir. Eğer fail manevi menfaat elde etmeyi amaçlamışsa bu durumda “göçmen kaçakçılığı suçu” oluşmayacaktır. Nitekim Yargıtayın da bu yönde yerleşik  kararları mevcuttur. Ayrıca, göçmenlerin zorla çalıştırılması, fuhuş yaptırılması ya da esarete tabi tutulması gibi amaçlarla bir ülkeye sokulması halinde insan ticareti suçunun oluşturacağı kuşkusuzdur. Öte yandan, mağdurun rızasının olması bu suçun oluşmasına engel olmadığı gibi rıza da hukuka aykırılığı ortadan kaldırmayacaktır.

Göçmen kaçakçılığı suçunun bir örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenmesi, mağdurların onur kırıcı muameleye maruz kalması ya da hayatları bakımından bir tehlikenin oluşması suçun nitelikli hallerinden sayılmaktadır. Ayrıca bu suçun bir tüzel kişi faaliyeti çerçevesinde işlenmesi durumunda TCK m.79/4’e göre tüzel kişilere özgü güvenlik tedbirlerine hükmolunmaktadır. Son olarak mezkur suça iştirak mümkün olmakla birlikte suça sebep olan fiilin işlenişi üzerinde fonksiyonel egemenlik kurmuş olanlar müşterek fail olarak sorumlu tutulacaklardır.

Göçmen kaçakçılığı suçunun temel halinin nasıl cezalandırılacağına TCK m.79/1’ de yer verilmiştir. Buna göre, doğrudan ya da dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek amacıyla yasa dışı yollarla bir yabancının ülkeye sokulması ya da ülkede kalmasının sağlanması ile Türk vatandaşı ya da yabancı birinin yurt dışında çıkmasına imkan sağlanması halinde faile 3 yıldan 8 yıla kadar hapis cezasıyla beraber on bin güne kadar adli para cezası verilmektedir.

Aynı maddenin 2. Fıkrasında ise suçun nitelikli halleri sayılmıştır. Buna göre de göçmenlerin hayatlarının ve vücut bütünlüklerinin tehlikeye sokulması ya da onur kırıcı muameleye maruz kalmış olmaları halinde verilecek olan ceza yarısından 2/3 ’üne kadar arttırılmaktadır. Ayrıca bu suçun bir örgüt faaliyet çerçevesinde işlenmiş olması halinde verilecek olan cezalarda yarı oranında artacaktır.Yargıtaya göre bir örgütün varlığından söz etmek için bulunması gereken bazı şartlar söz konusudur. Bunlar; üye sayısının en az 3 olması, üyeler arasında hiyerarşik bir ilişkinin varlığı, kişilerin suç işlemek maksadıyla birleşmiş olmaları, bu birleşmenin nitelik itibariyle süreklilik arz etmesi ve örgütün yapısının üye sayısıyla araç-gereçler bakımından göçmen kaçakçılığı suçunu işlemek için elverişli olmasıdır. Ancak bu koşulların varlığı halinde işlenen göçmen kaçakçılığı suçu bir suç örgütü çerçevesinde işlenmiş kabul edilerek cezanın arttırımı yoluna gidilecektir.

Bu suça teşebbüs ise, failin suçu tamamlamak maksadıyla hareket etmiş olmasına rağmen elinde olmayan sebeplerden dolayı suçu tamamlayamaması halini kapsamaktadır.